Projectomschrijving
De volledige inhoud van dit project omvat het aanleggen van een 1.3km nieuwe rijweg in asfalt, een dubbel fietspad van 3m breed gescheiden door houten vangrails, het aanleggen van RWA riolering en het opleveren van een OTL-conform as-built-BIM-model. Het dubbel fietspad maakt deel uit van fietssnelweg 'F205' Hoeilaart - Brussel. Daarnaast worden ook de beide bushaltes aan de Bundersdreef heraangelegd, de perrons worden verhoogd zodat reizigers gemakkelijk kunnen op- en afstappen.
Het traject snijdt recht door het Zoniënwoud, wat als gevolg heeft dat er rekening moet worden gehouden met het zo min mogelijk ecologisch verstoren van de omgeving. Dit zorgde onder andere voor een specifieke uitvoeringstermijn en -periode om de fauna en flora zo min mogelijk te storen en verlichting, ingewerkt in de houten vangrail. Deze verlichting is okergeel en de armaturen van de verlichting zijn rechtstreeks op het fietspad gericht, dat is beter voor de vele vleermuizen die hier de weg oversteken.
Ook zijn er aan beide kanten van de weg betonnen geleidingswanden voorzien. Die wanden leiden kleine dieren naar de bestaande ecotunnel en naar het toekomstige ecorecreaduct. Zo kunnen dieren onder de weg oversteken naar de andere kant van het bos.
De volledige as-built van deze werken dient samen met de sleuf voor nutsleidingen (aangelegd buiten dit project) samengevoegd te worden tot een gedetailleerd 3D as-built-BIM-model. Dit BIM-model dient OTL-conform te worden aangeleverd om zo de centrale asset databank van AWV te voeden en de nodige data te capteren voor een efficiënt beheer en onderhoud gedurende de verdere levenscyclus.
Dit project dient als pilootproject om naar de toekomst toe meer en meer OTL-conforme as-builts te vragen als 3D-model en zowel opdrachtnemer als opdrachtgever daar verder vertrouwd mee te maken. Op die manier kunnen we stap voor stap verder bouwen aan een “digital twin” van onze volledige weginfrastructuur. De genomen ecologische maatregelen, nieuwe riolering, nieuw fietspad en nieuwe vangrails met specifieke verlichting zorgden er ook voor dat er verschillende types assets werden gemodelleerd en aangeleverd en op die manier ook de OTL-datastandaard verder in de praktijk kon worden getest.
De uitvoeringswerken werden in 2022 afgerond en het finaliseren van het 3D as-built-BIM-model zit momenteel in de afwerkingsfase en de oplevering hiervan wordt voorzien eind 2023.
Duurzaamheid
Gezien in dit project de focus lag op een as-built-BIM-model draagt het toepassen van BIM vooral bij aan de latere beheers- en onderhoudsfase. Door een OTL-conform as-built model te vragen verzamelen we als opdrachtgever uniforme asset informatie, inpasbaar in ons asset informatie systeem en bruikbaar in de verdere levenscyclus. Die asset informatie laat ons niet alleen toe om aan een efficiënter beheer en onderhoud te doen, o.a. dankzij een gedetailleerde inventaris van gebruikte materialen en hun hoeveelheden, technische fiches, waarborgtermijnen…, maar zorgt er ook voor dat latere opdrachtnemers deze data maximaal kunnen hergebruiken en kunnen aanvullen waar nodig. Zo willen we duurzaam omspringen met de effort van elke projectpartner en die effort ook maximaal laten renderen. Daarnaast biedt een gedetailleerd (en digitaal) overzicht van de gebruikte materialen een goede basis om bij latere herstellingen of afbraak de materialen maximaal te gaan hergebruiken of te recycleren.
Daarnaast wordt een aandeel van onze asset informatie ook als open data gepubliceerd. Het efficiënt verzamelen, beheren en bijwerken van onze OTL-conforme asset databank resulteert dus ook in kwaliteitsvollere open data, open voor andere spelers voor verder gebruik.
De omgeving speelde in dit project een belangrijke factor. Aangezien het traject door het Zoniënwoud loopt, is er veel belang gehecht aan de inpassing in de natuur en het zo weinig mogelijk verstoren van de natuur. Voorbeelden hiervan zijn de geleidingswand die kleinere dieren richting een bestaande ecotunnel en het toekomstige ecorecreaduct moet sturen, en de speciale verlichting, ingewerkt in de houten vangrail met als doel vleermuizen veiliger de weg te laten oversteken. Ook de uitvoeringstermijn is specifiek gekozen om de fauna en flora zo min mogelijk te verstoren.
Maatschappelijk karakter
Een belangrijk onderdeel van het project was het realiseren van een vrijliggend dubbel fietspad, dat deel zal uitmaken van de fietssnelweg 'F205' Hoeilaart - Brussel. Er wordt sterk ingezet op betere fietsinfrastructuur om fietsen veiliger en aangenamer te maken.
Daarnaast worden ook de beide bushaltes aan de Bundersdreef heraangelegd, de perrons worden verhoogd zodat reizigers gemakkelijk kunnen op- en afstappen. Hiermee wordt ingezet alternatieve vervoersmodi die milieuvriendelijker zijn.
Het is in het belang van de burger om de bestaande natuur maximaal te beschermen of te vrijwaren bij het uitvoeren van infrastructuurwerken. Omdat het traject het Zoniënwoud doorkruist, is de uitvoeringstermijn specifiek gekozen om de fauna en flora zo min mogelijk te verstoren. Door diezelfde mindset is er ook ingezet op geleideconstructie voor kleinere dieren en specifieke verlichting om de oversteek van de weg door vleermuizen minder risicovol te maken.
Door in te zetten op BIM voor het as-builtmodel, krijgen we OTL-conforme data binnen die de centrale asset databank opvullen. Op die manier vormt deze data een bijdrage aan een Digital Twin van onze weginfrastructuur, waar verschillende processen op kunnen worden afgestemd. Hierdoor kunnen problemen efficienter, sneller, duurzamer worden opgelost, wat de burger ten goede komt. De voordelen van BIM voor dit project zijn dus vooral gefocust op het verkrijgen van een gestandaardiseerde as-built bruikbaar voor het latere beheer en onderhoud van de infrastructuur. Iets wat voor AWV uitermate belangrijk is om op lange termijn de weginfrastructuur efficiënter en duurzamer te gaan beheren, wat dan uiteraard ook weer ten goede komt voor alle weggebruikers: de infrastructuur zal in betere staat zijn en blijven door meer gericht en predictief onderhoud, minder hinder door werkzaamheden…
We hebben niet zomaar een as-built-model gevraagd, d-want door het opleggen van een Level of Geometry (LOG) niveau 3, kan het as-built-model gebruikt worden om exacte hoeveelheden af te leiden en de finale vorderingsstaat te controleren. Daarnaast is het ook voor latere onderhoudsacties en inspecties interessant om over een 3D-model van de infrastructuur te beschikken. Door het OTL-conform werken komt er gestandaardiseerde data binnen die de centrale asset databank van de opdrachtgever (AWV) voedt. Hierbij worden op basis van het 3D-model ook de nodige punt-, lijn- en polygoongeometrieën afgeleid om de nieuwe infrastructuur te kunnen weergeven in het kaartgebaseerde asset informatie systeem van de opdrachtgever, waarbij de koppeling met het 3D-model steeds gewaarborgd blijft.
Om de as-built opmetingen om te zetten naar een 3D-model, met de gewenste detailgraad,heeft de hoofdaannemer hulp ingeschakeld van een onderaannemer, nl. Infranea. Zij hebben dus een belangrijke rol gespeeld in het opstellen van het BIM-model.
Via BIM360 als Model Management System konden de verschillende partijen binnen het project (incl. de werfleider, BIM-procesmanager en Project Manager van AWV) het BIM-model bekijken, de voortgang opvolgen en het resultaat ook vormelijk controleren. Eveneens via BIM360 konden ook issues worden gelogd, rechtstreeks aan de betreffende rollen binnen het project.
Innovatie
In dit project willen we volgende verschillende innovatieve aspecten benadrukken:
Het gebruik van BIM in een infrastructuurproject, opgelegd door een Vlaamse overheidsinstantie als opdrachtgever, om de digitalisering in de sector verder te stimuleren;
Het gebruik van de OTL als open Vlaamse datastandaard (OSLO) om asset informatie gestructureerd en uniform in te winnen en uit te wisselen over verschillende fases van de levenscyclus van de infrastructuur en over verschillende projectpartners heen;
Het gebruik van nieuwe tooling en (semi-)automatisaties om de koppeling geometrie - informatie van elk assets efficiënter te kunnen realiseren. De meeste tools in dit project zijn open source en vrij beschikbaar via de kanalen van de opdrachtgever, wat ze breed toepasbaar, laagdrempelig en snel inzetbaar maakt voor opdrachtnemers over verschillende projecten heen.
Bijvoorbeeld een Dynamo package om de verschillende assets in het model te linken aan een OTL-klasse met een aantal voorgedefinieerde attributen. In Autodesk Civil 3D dient deze OTL-informatie via extended property sets toegevoegd te worden. Het aanmaken van deze property set kan handmatig echter zeer tijdrovend zijn. Om automatisatie hiervan ook beschikbaar te maken voor gebruikers zonder programmeerkennis, werd gebruik gemaakt van Dynamo, een Civil3D plugin voor visual programming. Vanuit AWV werd daarvoor een Dynamo package gepubliceerd dat vrij te gebruiken is. Dit Dynamo package bevat meerdere scripts (custom nodes) die het OTL bruikbaarder maken binnen de context van Autodesk Civil3D. Deze “scripts” worden voorgesteld door blocks en dienen in principe niet te worden aangepast, waardoor geen voorkennis van Dynamo nodig is om de scripts te gebruiken.
Met 1 van de scripts kunnen verschillende property sets met OTL klassen en hun attributen automatisch worden aangemaakt. De manuele stap die dan nog volgt is om de verschillende assets de juiste OTL-klasse te geven en de attributen in te vullen. Daarnaast is er uiteraard ook een handleiding beschikbaar die meer uitleg geeft rond de opbouw en het gebruik van deze tooling.
Naast de Dynamo scripts is er ook een gratis te downloaden tool ontwikkeld om het opstellen van OTL-data te vergemakkelijken, de OTL Wizard Tool. De OTL bevat relaties tussen assets en deze kunnen een stuk sneller worden aangemaakt via de OTL Wizard Tool. Indien ervoor gekozen wordt om de OTL data via .xlsx of .csv aan te leveren kunnen deze bestanden worden ingeladen in de tool om gebruiksvriendelijker de nodige relaties te leggen tussen de assets en deze relaties dan als .xlsx of .csv te exporteren, om ze dan te kunnen aanleveren via het DAVIE portaal van AWV. Indien OTL-data rechtstreeks aan het model wordt toegevoegd in Civil3D, kan deze data worden geëxporteerd als .csv-bestand met behulp van één van de Dynamo scripts uit het hierboven aangehaald Dynamo package. Van de OTL Wizard Tool is ook de ruwe code als open source te downloaden, en is die dus beschikbaar om verder op te bouwen, of te integreren in eigen applicaties. Door deze “openheid” bieden wij de flexibiliteit om AWV-ontwikkelingen aan te passen naar eigen structuur.
