Projectomschrijving
In de Europese Unie kampt elk land met dezelfde problemen: de identificatie en effectieve vervolging van buitenlandse verkeersovertreders. De Europese richtlijn 2015/413 komt tegemoet aan deze noden door de uitwisseling van informatie over de identiteit van verkeersovertreders, alsook de handhaving van sancties voor verkeersovertredingen te vergemakkelijken over de landsgrenzen heen.
Met deze Europese richtlijn als basis startte in 2017 het project Crossborder Fines als een co-creatieve samenwerking tussen de publieke sector en private partners. De Europese richtlijn legt een uniform kader op aan lidstaten om de internationale systemen op elkaar af te stemmen en zo informatie-uitwisseling op Europees niveau mogelijk te maken. De kerntaak van Crossborder Fines bestaat er dan ook in om in samenwerking met de verschillende stakeholders het beheer en de verwerking van (verkeers)boetes te centraliseren en te digitaliseren van end-to-end: vanaf de vaststelling van de overtreding door de Politie en de vervolging door het openbaar ministerie, tot de dienstverlening omtrent het betalen/betwisten van de boete (of het nu gaat over een Belgische of een Europese overtreder).
Verkeersveiligheid is een Europees verhaal dat enkel kan slagen door een doorgedreven nationale en Europese samenwerking. Crossborder Fines neemt dan ook een voortrekkersrol op in dit Europese verhaal met de implementatie van het Ecodex-platform in België. Hiermee wilt Crossborder een efficiënte data-uitwisseling realiseren tussen de verschillende EU-lidstaten met als doel om een effectieve strafhandhaving en (financiële) strafuitvoering te realiseren. Op deze manier wilt Crossborder Fines een rol spelen in het herstel van het vertrouwen van de burger in Politie en Justitie.
Meerwaarde voor de samenleving
1. Sociale inclusie
Dienstverlening op maat van de burger/onderneming
Het project Crossborder is niet enkel een digitaliserings- en automatiseringsproject, maar wilt er ook voor zorgen dat de dienstverlening afgestemd is op en toegankelijk is voor elke overtreder (burger of onderneming), onafhankelijk van de leeftijd, opleidingsniveau, moedertaal…Hiertoe werden verschillende inspanningen geleverd:
- Verkeersboetes worden uitgestuurd in 23 Europese talen om ervoor te zorgen dat elke overtreder, Belgisch of Europees, de boetebrief begrijpt.
- Het contactcenter is bereikbaar in 4 talen: Nederlands, Frans, Duits en Engels.
- De mogelijkheid om documenten per post op te vragen via het contactcenter indien men geen internettoegang heeft.
- Het aanbieden van verschillende betalingsmogelijkheden: via overschrijving, online via de website of via de QR-code die op de boete geprint staat.
- Een systeem van automatische terugstorting indien er iets fout loopt met de betaling: de burger moet niet zelf het initiatief nemen om het geld terug te krijgen.
- De lancering van een nieuwe website met een nieuwe, digitale functionaliteiten en een uitgebreide FAQ in 4 talen: Nederlands, Frans, Duits, Engels. Op deze website kunnen burgers en ondernemingen gemakkelijke algemene informatie terugvinden over de reden waarom ze de boete ontvangen via het nummer bovenaan de brief.
- De mogelijkheid voor het aanvragen van een afbetalingsplan van 2 tot 6 maanden voor correctionele boetes, waaronder coronaboetes. Op deze manier wil justitie de moeilijke financiële situatie waar veel burgers zich in bevinden, erkennen en voorkomen dat men in een nog diepere financiële put terechtkomt. Naar de toekomst toe is het de bedoeling om het ook voor verkeersboetes mogelijk te maken om een afbetalingsplan aan te vragen.
Daarnaast heeft Crossborder ook een rol gespeeld in het onder controle krijgen en indijken van de coronapandemie. Het Crossborder-platform faciliteert immers het verwerken en uitsturen van coronaboetes. Naast het uitsturen van deze boetes op de gewoonlijke manier (zoals dat ook gebeurt voor verkeersboetes), werd er ook de mogelijkheid ontwikkelt voor de inning ter plaatse via een onmiddellijke minnelijke schikking. Dit betekent dat de overtreder ter plaatse de boete kan betalen via een betaalterminal of via de QR-code op het vaststellingsformulier van de politie. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat overtredingen van de coronamaatregelen efficiënt en consequent vervolgd worden met het doel om erger te voorkomen en de pandemie in te dijken.
Cellmade
De Federale Overheidsdienst Justitie streeft naar een actieve voorbereiding van de re-integratie van de gedetineerden vanaf de start van de straftoemeting. Gevangenisarbeid speelt een belangrijke rol in de voorbereiding op hun invrijheidsstelling en re-integratie in de samenleving. Wetende dat meer dan 99% van de gedetineerden vroeg of laat de gevangenis verlaat, is het van groot belang dat zij werkervaring verwerven tijdens detentie om zo vlotter aan de slag te kunnen op de reguliere arbeidsmarkt. Dit leidt tot een lagere kans op recidive.
Cellmade neemt de organisatie en beheer van het aanbod van gevangenisarbeid en beroepsopleidingen voor zijn rekening. In elke gevangenis zijn er productieateliers waar bedrijven hun werk kunnen laten uitvoeren. De opdrachten gaan van verpakken, digitaliseren, monteren, assembleren, metaal bewerken, Op jaarbasis zijn er een 400 klanten die hun productie of een deel ervan uitbesteden aan Cellmade. Globaal genomen wordt de nadruk gelegd op eenvoudige handelingsopdrachten, maar ook competentiegerichte opdrachten komen aan bod.
Crossborder wenst actief bij te dragen tot de re-integratie van de gedetineerde. Hiervoor zijn er momenteel 2 projecten lopende tussen Crossborder en Cellmade, namelijk het digitaliseren van handgeschreven documenten en meubels gemaakt & aangekocht via de gevangenis.
Risicopreventie
Een betere verkeersveiligheid wordt niet enkel gerealiseerd door een strengere en meer efficiënte strafhandhaving, maar ook door het sensibiliseren van burgers over de mogelijke gevaren en gevolgen van risicovol gedrag. Daarom bundelden FOD Mobiliteit en Vervoer, de FOD Justitie, de FOD Financiën, de politie, het instituut VIAS, de gewesten (Brussel Mobiliteit, AWSR en VSV) en Crossborder hun krachten in de strijd voor een betere verkeersveiligheid. Samen creëerden deze partners sensibiliseringsfiches, die meegestuurd worden met de PV en de onmiddellijke inning (de boete). Deze fiches zijn gelinkt met de reden waarom de overtreder de boete krijgt (zoals te snel rijden, gsm achter het stuur, rijden onder invloed) en wijzen burgers op de mogelijk ernstige gevolgen van hun gevaarlijke gedrag.
Naar de toekomst toe willen we nog andere sensibiliseringsfiches creëren en verzenden. Het meesturen van deze fiches met de boetes is een efficiënte manier om boodschappen over verkeersveiligheid bij de burgers te krijgen.
Business Intelligence tool (BI-tool)
Om de bescherming en het welzijn van slachtoffers van seksueel misbruik en intra-familiaal geweld te waarborgen, moet een risicobeoordeling ("risicotaxatie") worden verricht op basis van gestructureerde gegevens die worden aangetroffen in de dossiers. Helaas is dit proces vaak complex, omdat het een zeer vervelende handmatige analyse vereist en er interactie is tussen verschillende justitiële entiteiten of justitiële partners die soms over afzonderlijke databanken beschikken (bv. MaCH, JIOR, GEJO, ISLP, SIPAR, PJG, ...). Ook al beschikken politie en justitie over veel gegevens, het verzamelen van deze gegevens en de consolidatie ervan gebeurt momenteel zeer manueel (Excel- en Word-bestanden). Het risico van verlies van informatie of vertragingen in het proces is groot. Daarom is het projectteam bezig met het ontwikkelen van een krachtige BI-tool met actuele gegevens waarmee objectieve en alomvattende analyses kunnen worden gemaakt van gevallen van intrafamiliaal en seksueel geweld.
Daarnaast werkt het projectteam aan een BI-tool om recidive snel op te sporen en op te volgen. Recidivisten kunnen zo sneller geïdentificeerd en vervolgd worden. Dit moet bijdragen tot meer (verkeers)veiligheid. Aangezien deze tools nog in ontwikkeling zijn, hebben we hier nog geen resultaten van die we kunnen meegeven.
Milieu
Crossborder zorgt voor een verregaande digitalisering van de verwerking en afhandeling van boetes. Naast het verhogen van de kwaliteit en de snelheid van de informatie-uitwisseling tussen de verschillende partners, zet Crossborder zich ook in om de ecologische voetafdruk van justitie te verkleinen. Dankzij de verregaande digitalisering en automatisering daalt het papierverbruik drastisch. Veel documenten worden immers digitaal ter beschikking gesteld, waardoor er steeds minder documenten per post moeten worden verstuurd.
- Combineren van de zending van het PV en OI: daar waar vroeger het proces-verbaal en de onmiddellijke inning (= de boete) vroeger als aparte zending (en dus in een aparte envelop) werden opgestuurd, worden deze twee documenten sinds 2018 in één keer (en dus in één envelop) verzonden.
- Digitaal opsturen van boetes (en PV’s) via e-Box: sinds januari 2019 kunnen burgers ervoor kiezen om hun verkeersboetes digitaal te ontvangen via hun e-Box (= de digitale mailbox van de overheid). Naar de toekomst toe is het de bedoeling om ook de verkeersboetes op naam van ondernemingen digitaal te versturen via de de e-Box. Op termijn is het de bedoeling om verkeersboetes enkel nog maar digitaal te bezorgen aan die burgers en ondernemingen die hun e-Box gebruiken en aanduiden dat ze documenten enkel nog maar in digitale vorm willen ontvangen.
- Nieuwe website met digitale functionaliteiten: op 23 maart 2020 lanceerde het projectteam een vernieuwde website www.verkeersboetes.be voor de afhandeling van verkeersboetes. De nieuwe website bevat verschillende, digitale functionaliteiten die beschikbaar zijn na login met een digitale sleutel zoals eID of itsme. Zo kunnen burgers volledig digitaal hun boete betwisten en kunnen ze digitale bijlagen toevoegen aan hun betwisting. Ondernemingen kunnen op hun beurt de verantwoordelijke of gebruikelijke bestuurder van het voertuig waarmee een overtreding werd begaan, volledig digitaal identificeren. Het betwistings- of identificatieformulier moet dus niet meer afgeprint en opgestuurd worden, maar kan meteen digitaal worden ingediend. Bovendien kunnen burgers en ondernemingen gemakkelijk online een kopie van hun boete of hun proces-verbaal raadplegen, downloaden en afprinten via de website. Voordien moesten ze hiervoor naar het contactcenter bellen om een kopie van deze documenten per post te ontvangen.
- Rol ‘verkeersboetes’: Ondernemingen kunnen nu de rol ‘verkeersboetes’ toewijzen aan hun medewerkers om hen in staat te stellen om de verkeersboetes in naam van hun onderneming digitaal af te handelen. Tussen 23/03/2021 en 30/04/2021 activeerden 1926 ondernemingen de rol ‘verkeersboetes’, 465 aanvragen zijn nog wachtende op validatie door de onderneming.
Als we dan toch papieren documenten moeten afprinten en/of opsturen, gebruiken we papier én omslagen met het FSC-kenmerk. De Forest Stewardship Council is een internationale non-profitorganisatie opgericht in 1993 om een verantwoord bosbeheer te bevorderen. Het FSC-kenmerk toont aan dat het papier op een milieuvriendelijke manier geproduceerd wordt.
Impact op de samenleving
1. Dienstverlening op maat van de burger/onderneming
In 2020 stuurden we in totaal 4 778 947 verkeersboetes uit, ten opzichte van 4 863 047 boetes in 2019. Deze daling is gering, rekening houdend met de gezondheidscrisis die heeft geleid tot minder verkeer. Overtreders betalen hun verkeersboete echter wel steeds sneller. In totaal betaalden 93% van de overtreders hun boete zonder te wachten op een bevel tot betalen of een gedwongen invordering via de FOD Financiën. Ter vergelijking: bij de start van het project in 2017 werden er 4,1 miljoen brieven gestuurd en lang de inningsgraad op 80%.
14% van de betalingen gebeurde in 2020 via QR-code, een snelle en flexibele manier om uw boete te betalen via een toestel naar keuze. 80% van de betalingen werden uitgevoerd via bankoverschrijving. Wanneer men een boete betaalt per overschrijving, bestaat het risico dat men zich vergist in het bedrag, rekeningnummer of de gestructureerde mededeling die toegevoegd moet worden. Deze foutieve betalingen worden automatisch terugbetaald. De termijn die een automatische terugbetaling in beslag neemt, hangt af van de complexiteit van het dossier. In 2020 vonden er 91 313 automatische terugbetalingen plaats.
Na 1 jaar coronaboetes werden er 200.615 verdachten geïdentificeerd voor inbreuken op de coronamaatregelen. In 62% van de gevallen werd een (onmiddellijke) minnelijke schikking voorgesteld. 54% van de overtreders ging over tot betaling van de boete. In geval van wanbetaling wordt de verdachte gedagvaard.
Sinds de lancering in maart 2020 werden er ongeveer 6500 afbetalingsplannen voor correctionele boetes (coronaboetes en andere) aangevraagd.
Het aantal telefonische oproepen dat het contactcenter ontving, steeg in 2020 tot 327 656 in vergelijking met 325 801 in 2019.
Cellmade
Momenteel werkt 20% van de gedetineerden in één van de 30 gevangenissen met dergelijke werkplaatsen. Dit gaat dus om ongeveer 2000 gedetineerden die werk kunnen verrichten.
Digitaliseren van handgeschreven documenten: Bij de start van het project was er een grote backlog aan buitenlandse certificaten die digitaal ingelezen moesten worden. Er wordt geschat dat voor de backlog ongeveer 1000 werkuren voor gedetineerden nodig zullen zijn. Bovendien blijven er ook steeds nieuwe buitenlandse certificaten aankomen in België. Er zullen jaarlijks 300 werkuren nodig zijn voor de jaarlijkse nieuwe inkomende certificaten. Dit gaat momenteel over 5 gedetineerden die parallel werken.
In de bureaus van Crossborder zijn er in totaal 31 bureaumeubels gemaakt door gevangen die deelnemen aan het Cellmade-project terug te vinden. Ook bij toekomstige uitbreidingen zal Crossborder zoveel mogelijk beroep doen Cellmade voor de aanlevering van kantoormeubelen.
Sensibiliseringsfiches
Tussen 21 mei 2019 en 31 december 2020 werden er in totaal 2 838 816 sensibiliseringsfiches verstuurd. Dat sensibiliseringsfiches een positief effect hebben op de voornemens van bestuurders om veiliger rijgedrag te vertonen, blijkt uit een studie van de KU Leuven (in opdracht van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde) over de Vlaamse regionale snelheidsfiches met een emotionele boodschap. Enkel het opleggen van een boete volstaat helaas niet om verkeersovertreders te sensibiliseren. Door het toevoegen van een informatieve fiche of een sensibiliserende getuigenis aan de boete wordt dit doel echter wel bereikt: tot 25% van de bestuurders neemt zich voor om te letten op hun rijgedrag na het lezen van de sensibiliseringsfiche.
Milieu
In 2019 drukten we in totaal 7,1 miljoen documenten af. In 2020 lag dat aantal aanzienlijk lager met een totaal van 6 925 000 afgedrukte documenten. De hierboven vermelde ontwikkelingen zouden het mogelijk moeten maken om dit cijfer in 2021 (en in de jaren daarna) nog te verlagen.
Op 23 maart 2021 lanceerde het projectteam de nieuwe website verkeersboetes.be en bijhorende digitale functionaliteiten (zoals het volledig digitaal betwisten of identificeren van de verantwoordelijke bestuurder). Dit vormt een belangrijke mijlpaal in het streven naar minder papiergebruik binnen justitie. Tijdens de maanden april en mei 2021 werden er maar liefst 7415 digitale betwistingen en identificaties ingediend. Daarnaast laat de website ook toe aan ondernemingen om de rol ‘verkeersboetes’ toe te wijzen aan één of meerdere medewerkers om hen in staat te stellen verkeersboetes in naam van de onderneming digitaal te beheren en af te handelen. Tussen 23/03/2021 en 30/04/2021 activeerden 1926 ondernemingen de rol ‘verkeersboetes’, 465 aanvragen zijn nog wachtende op validatie door de onderneming.
