Projectomschrijving
GRACE (Ghent Research institute for Art & cultural heritage Crime and law Enforcement) is een onderzoeksproject dat ontstond uit overleg tussen de Universiteit Gent en de Lokale Politie van Gent. Uit eerdere gesprekken tussen de verschillende actoren kwam het gebrek aan samenwerking naar voren tussen verschillende instellingen en personen die werken rond kunst- en erfgoedcriminaliteit als een prangend probleem. Wij menen dat een expertisecentrum inzake kunstcriminaliteit zal bijdragen tot de kennis over kunst- en erfgoed criminaliteit, maar ook kan fungeren als een ontmoetingspunt van verschillende relevante sectoren.
We willen dus in de eerste plaats een expertisecentrum zijn dat zich richt op het verzamelen en verspreiden van informatie. GRACE kan niet alleen een informatieverspreider zijn onder haar leden, maar zal uiteindelijk ook een aanspreekpunt worden voor externe partijen die informatie of expertise nodig hebben. We kunnen dit doen door middel van publicaties en studiedagen/colloquia.
Ten tweede zal GRACE ook een platform zijn waar mensen uit verschillende sectoren elkaar ontmoeten, zowel op vergaderingen als georganiseerde evenementen, om contacten te leggen en informatie uit te wisselen over kunst- en erfgoedcriminaliteit. We hebben gemerkt dat heel wat collega’s en instellingen daarrond werken, maar dat ze elkaars werk vaak niet kennen en daarom geen informatie kunnen uitwisselen, geen samenwerkingsverbanden kunnen opzetten en elkaar niet op bepaalde behoeften kunnen wijzen. GRACE zal een kruispunt zijn voor deze ontmoetingen en een katalysator voor toekomstige samenwerking. In het licht van deze doelstellingen vormt GRACE een triple helix en bestaat hoofdzakelijk uit leden uit de academische wereld, de lokale en federale politie en de culturele sector.
Het netwerk GRACE zal geen misdrijven oplossen, maar wil kennis en informatie verzamelen en verspreiden. Ontmoetingen en nieuwe contacten zorgen ervoor dat leden elkaars werk leren kennen, dat ze samenwerkingen kunnen opzetten en (nieuwe) noden zullen signaleren. Kunstkenners kunnen bijvoorbeeld rechercheurs ondersteunen bij opsporingen en lopende kunstonderzoeken.
De Doelstelling
- GRACE wil jaarlijks studiedagen organiseren en publicaties ui(brengen of verspreiden.
- GRACE brengt leden van de federale en lokale politie in contact met academici, onderzoekers, security professionals en mensen uit de kunstwereld (veilinghuizen, antiquairs, eigenaars, verzamelaars).
- GRACE is een plek waar informele informatie kan uitgewisseld worden, maar waar ook experts of kenners ter zake kunnen gezocht worden voor bijvoorbeeld de ondersteuning van rechercheurs bij opsporingen en lopende kunstonderzoeken.
- GRACE bracht door deze oprichting een politiek bewustzijn tot stand waarbij (opnieuw) de noodzaak van een gespecialiseerde politiecel of veiligheidsexperts op vlak van kunstcriminaliteit als een meerwaarde en prioriteit werd gezien.
- GRACE schikt uit te breiden naar een bredere aanpak en werkdomein, waarbij eerst een samenwerking met andere steden en Belgische regio’s zal gebeuren en vervolgens de internationale groei zal gestimuleerd worden. GRACE werkt reeds nauw samen met de Nederlandse politie die deel uitmaakt van de kernleden.
De innovatie
- GRACE is een uniek expertisecentrum waarbij deze samenwerking – in het bijzonder tussen verschillende faculteiten van de Universiteit van Gent en de politiediensten – nog niet werd gezien. GRACE zet zichzelf aldus op de kaart als hét centrum waar deze informatie gebundeld wordt en eveneens als dé locatie waar mensen willen samenwerken.
- De behoefte was niet nieuw, maar wel prangend. Mede door de druk die gezet werd door de oprichting van dit expertisecentrum, werd de Cel Art van de Federale Politie nieuw leven ingeblazen. Deze cel is intussen bemand door nieuwe personeelsleden en kreeg de nieuwe naam ART (Art Research Team).
- GRACE ondersteunt de samenwerking tussen gemeentelijke musea en de politie, een aanpak die innovatief te noemen is. Met name de succesvolle samenwerking tussen Politiezone Gent en het Gentse Museum voor Schone Kunsten is hierbij een leidend voorbeeld: afspraken, samenwerking rond procedures, gezamenlijke oefeningen (evacuaties, lockdowns), gezamenlijke opleidingen tussen politiepersoneel en erfgoedbewaking…
- GRACE stak mee de schouders onder het Barrièremodel tegen Kunstroof. Met een barrièremodel wordt gekeken naar het bedrijfsproces van een crimineel. Zo wordt in een oogopslag duidelijk welke stappen criminelen moeten zetten om een delict te kunnen plegen. De georganiseerde kunstroof, waarbij bijzonder waardevolle kunst en cultureel erfgoed gestolen wordt uit een overwegend weinig beveiligde locatie (musea, kerken, particuliere verzamelingen) is een fenomeen dat sterk gelinkt is aan andere activiteiten van georganiseerde misdaad. Deze vorm van georganiseerde criminaliteit vraagt een geïntegreerde aanpak. Het is niet aan één van de actoren om de verantwoordelijkheid te dragen, maar een algemeen maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het effect is vaak veel groter als politie, andere overheden en bedrijven ook specifieke maatregelen nemen.
- GRACE werkt samen met TAJO – een talentenateliers voor kwetsbare jongeren – omdat het centrum naar een academische functie en haar rol in veiligheid ook haar maatschappelijke verantwoordelijkheid wenst op te nemen (www.tajo.be). Aan de hand van speelse workshops worden de jongeren geïntroduceerd in de wereld van kunst, kunstcriminaliteit en de bescherming van kunst.
