Projectomschrijving
Sinds eind 2016 is OCMW Roeselare eigenaar van een leegstaand bpost pand. Deze locatie was meest geschikt voor activiteiten die sociale en professionele activering beogen. Een projectmatige aanpak, met cocreatief traject, bepaalde de (her)invulling i.f.v. de ontwikkeling van een vraaggericht dienstverleningsaanbod.
De site RSL Op Post zet in op een totaalbenadering van de stedelijke inclusieve dienstverlening, voor en door Roeselarenaars. Deze site vertrekt van de kracht van (kwetsbare) mensen en ondersteunt ontmoeting, samenwerking, talentontwikkeling en inclusieve innovatie; met het oog op het verhogen van de levenskwaliteit bij (kwetsbare) inwoners van Roeselare.
Het Welzijnshuis, De Kringwinkel, De Sociale Kruidenier en Kom Af vormen de basis. Daarnaast kreeg de site ook verder vorm door in te zetten op sociale innovatie via een Makerslab, Repair Café, een ontmoetingsruimte/Eco-Café, een deelkeuken en diverse ateliers die kunnen afgehuurd worden. Complementaire samenwerkingsverbanden van burgers, organisaties en initiatieven vertalen mee de visie van RSL Op Post als duurzame en toegankelijke ontmoetingshub. Ook de nieuwe nachtopvang zal een plaats vinden op deze site1.
Samen met diverse organisaties, de doelgroepen zelf en onder procesbegeleiding van Timelab werden voor RSL Op Post vier typologieën uitgewerkt, waarbinnen bestaande en nieuwe activiteiten plaatsvinden: Ontmoeten, Maken, Voeding en Bewegen.
Meerwaarde voor de samenleving
Roeselare is een snel groeiende stad, met een opvallende stijging van inwoners van niet-Belgische herkomst, een hoge werkzaamheidsgraad, een sterk KMO-klimaat, een dynamisch stadscentrum (mix van huisvesting, winkels, cultuur, dienstverlening en industrie) en een ruim netwerk van welzijnsdiensten. Roeselare wordt echter wel geconfronteerd met een stijgend percentage kansarmoede.
Het beheersen van de stijgende zorgvraag/stijgende nood aan hulpverlening vergt een ruimer denkkader en een meer preventieve aanpak, gericht op het versterken van kwetsbare groepen in de stad. De Stad schuift, samen met het OCMW Roeselare en welzijnsactoren, meer proactief en vindplaatsgericht handelen naar voor als één van de oplossingssporen in de strijd tegen armoede, het voorkomen van onderbescherming en het ombuigen van sociale uitsluiting in sociale integratie. De Stad en het OCMW Roeselare willen de mogelijkheden voor medewerkers en partners uitbreiden om (toekomstige) hulpvragers te ontmoeten buiten de klassieke bureelsetting en gespreksmethodieken.
Sinds 2018 is er een werking actief op de site RSL Op Post (cf. visie site – cocreatief traject). Bij de aanvang van de verbouwingswerken werden de activiteiten tijdelijk ondergebracht op Site Noord. De site RSL Op Post is sinds 1 april 2021 opnieuw open voor het grote publiek.
RSL Op Post is een actieterrein voor het creëren van maatschappelijke, economische en ruimtelijke waarden, met als doel de levenskwaliteit bij de kwetsbare stadsbewoners te vergroten. Het is een plek voor innovaties op het vlak van organiseren, samenwerkingen tussen publieke en private partners en een arena voor een doorbraak in het welzijnsdenken van geïnstitutionaliseerde begeleidingstechnieken naar participatieve en krachtdadige hulpverleningstrajecten. Deze site betekent dus op verschillende vlakken (economisch, ecologisch en maatschappelijk/sociaal) een meerwaarde voor de samenleving. De term open en duurzame ontmoetingshub kan hier dus begrepen worden in de ruime zin van het woord.
De ligging van de site betekent een grote meerwaarde voor de samenleving, omwille van volgende redenen:
- Gunstige ligging in het centrum van de stad;
- In een buurt waar de kansarmoede de dimensies overschrijdt;
- In een buurt met een hoog percentage inwoners van niet-Belgische herkomst;
- In de directe nabijheid van wenselijke dienstverlening (op maat van de individuen uit de buurt).
Ecologische & economische meerwaarde
Gedeeld ruimtegebruik is één van de speerpunten van de site RSL Op Post. Samen leven en maken is de doelstelling. Dit gold ook voor de inrichting van de diverse ruimtes. De kernpartners bepaalden samen een wenselijke indeling en inrichting voor hun (toekomstige) dienstverlening op de bpost site, op basis van behoeften bij hun klanten en gebruikers. Deze partners gingen de uitdaging aan om de ruimte efficiënt te gebruiken en maximaal te delen. Dankzij engagementen van de partners om ruimtes te delen en de oefening rond efficiënt ruimtegebruik, kwam er zelfs ruimte vrij voor nieuwe initiatieven en partners (o.a. Makerslab, deelkeuken en nachtopvang). Zo kon Roeselare in eerste instantie al een stuk van haar ecologische voetafdruk beperken, door diverse functies onder te brengen op eenzelfde bestaande site i.p.v. dat alle partners elk hun eigen ruimtes zouden hebben binnen de stadsgrenzen, die dan tevens onderbenut zouden zijn. Ook door de schaars wordende ruimte is gedeeld ruimtegebruik een vereiste geworden.
Bij het verbouwen van de site ging er ook bijzondere aandacht naar het verduurzamen van het gebouw, met haalbare en eenvoudige ingrepen zoals het verduurzamen van technische installaties (aansluiting op het warmtenet, zonnepanelen op het dak, ontkoppeling en hergebruik van regenwater); ontharding, groenzones en gevelgroen op de parking en de straatzijde; bijkomende toegangen en circulatie i.f.v. multifunctioneel gebruik van lokalen en het herinrichten van kelderruimte tot bruikbare atelier- en winkelruimte.
Zo kon de Stad ook terug haar voorbeeldfunctie opnemen. De verschillende werken werden ook onderverdeeld in diverse loten, om voldoende lokale aannemers en marktspelers aan te trekken voor de uitvoering ervan. Zo konden we ook nogmaals het lokaal ondernemerschap in de kijker zetten en verder versterken.
In lijn met de Klimaatswitch #VANRSL zet de Stad ook in op klimaatbestendigheid. Het goede voorbeeld geven is dan ook cruciaal. RSL Op Post speelt de rol van incubator of van ontwerper van oplossingen. Ze doet dit via het gedeeld ruimtegebruik en duurzame bouwingrepen enerzijds, en door het stimuleren van de noodzakelijke omschakeling van een verspillend en inefficiënt lineair systeem (grondstof naar afval) naar een circulair systeem (grondstof naar grondstof) anderzijds.
RSL Op Post is de thuisbasis van het Makerslab. Burgers kunnen er gebruik maken van hightech apparatuur (laser cutter, 3D-printer,…), waar zij normaal geen toegang tot hebben. Getrainde vrijwilligers (zogenaamde labmanagers) helpen burgers met hun creatieve projecten. Via wekelijkse bijeenkomsten leren bezoekers zelf werken met deze apparatuur. Het Makerslab boort dus een nieuw potentieel aan tewerkstelling aan en stimuleert ondernemerschap en zelfredzaamheid. De werking van het lab toont dat het mogelijk is om laagdrempelig en lucratief te zijn door de inzet van vrijwillige tijd in ruil voor het gebruik van de faciliteiten voor professionele en niet-professionele doeleinden.
Gezien circulaire economie sinds enkele jaren ook sterk in het vaandel gedragen wordt door de Stad, werden op de site ook linken gelegd met andere projecten. Zo is het Europees project Sharepair7 ook zichtbaar op deze site. Naast het Makerslab is er namelijk ook een lokaal Repair Café, waar vrijwillige herstellers binnengebrachte producten (proberen te) herstellen. Zo wordt ook verder ingezet op circulaire economie binnen RSL Op Post.
In de deelkeuken wordt ook ingezet op sensibilisering rond voedselverspilling, via sociale inclusie trajecten.
