Voor het gebouw van het Technicum & HoM wordt een industrieel concept voorop gesteld met aandacht voor volgende elementen:
1. Inzetten op ‘Brede scholen’ : De nadruk ligt op de deelbaarheid van de uitrusting en de infrastructuur maar ook van de kennis die in het netwerk wordt opgedaan. En dit tussen verschillende doelgroepen: secundair onderwijs, hogescholen, industrie, … De gebouwen worden multi-inzetbaar en overstijgen het klassiek gebruik van een schoolgebouw met relatief beperkte bezettingsuren. Het gebouw is generiek, modulair en schaalbaar zodat verschillende invullingen gefaciliteerd worden. De industrie is immers in een constante evolutie waardoor de ruimtelijke indeling aanpasbaar dient te zijn.
Er worden samenwerkingsverbanden tussen verschillende sectoren opgezet, bv externe partners uit de industrie, sportverenigingen, cultuurorganisaties, gemeentelijke diensten,…
– optimaal gebruik van de ruimte, gemeenschappelijke accommodatie deelbaar met derde partijen
– koppeling van private en publieke organisaties
– kostenvoordelig
– breed dienstenpakket
2. Pedagogisch luik : Het Technicum en House of Manufacturing (Huis van de Mechatronica) werden zo ontworpen dat in de toekomst:
– De leslokalen polyvalenter kunnen ingezet worden,
– Lespakketten kunnen gebundeld worden zodat minder ‘specifieke’ ateliers en werkruimtes nodig zijn
– Door de fysieke begrenzing van leslokalen -zoals in een klassieke schoolopstelling- te beperken, wordt de interesse van de leerlingen voor andere vakgebieden getriggerd en gestimuleerd
– Kruisbestuiving van de verschillende richtingen!
Het Technicum en House of Manufacturing omvatten daartoe:
– Technologielokalen met technologiespecifieke uitrusting zoals oa. sensoren, motoren, chemie,…
– Productie-ateliers voor textiel-, kunststof -en metaalbewerking
– Industrie 4.0 productiehal en bijhorend magazijn
– Polyvalente lokalen voor oa. CAD/CAM tekenlessen, STEM onderwijs,…
– Voltijdse werkomgeving voor technische dienst, ICT dienst en technisch adviseurs
– Algemene accommodatie (burelen, onthaal, sanitair, kleedkamers, pauzeruimte, circulatie)
3. Bouwkundig luik : Veel aandacht voor circulariteit : maximaal hergebruik van bestaande gebouwen én materialen.
Circulariteit vertaalt zich niet alleen in het bouwen van nieuwe volumes maar stelt ook de vraag wat er kan gebeuren met bestaande constructies.
Hergebruik blok Mechanica:
Om onderdak te bieden aan het grote aantal fietsen van zowel personeel als leerlingen en de realisatie van een overdekte speelplaats is geopteerd om een deel van het blok Mechanica te behouden.
Het paviljoen dat centraal op de campus staat, werd ontmanteld tot op de brute betonstructuur. De zijvleugels van het blok Mechanica werden gesloopt, terwijl de markante centrale hall behouden bleef. Het gelijkvloerse volume met typerende sheddaken wordt na afbraak van de gevels een herkenningspunt binnen het campuserf. De fietsenstalling fungeert als toegangspoort tot de speelplaats en organiseert de stroom van zachte weggebruikers. Tevens ontstaat een overdekte speelplaats met podium die door middel van de nodige voorzieningen multi-inzetbaar wordt (buitenklas, buitenwerkruimte, ontspanning, evenementen,…). Het blok beschikt tevens over een volledige kruipkelder die wordt aangewend als regenwaterbuffer en opslag van bluswater. Op die manier dient er minder grond gedempt te worden op de site (na afbraak) en worden bestaande structuren hergebruikt. De onderliggende kruip-kelder wordt onderdeel van de waterstrategie van de volledige campus als (storm)buffer.
Criterium 1: Duurzaamheid (5 punten)
CRITERIUM 1 : Duurzaamheid en circulariteit
In plaats van te kiezen voor een Tabula Rasa en alle bestaande gebouwen tot op de fundering te slopen, werd in dit project gekozen om vooraf alle bestaande gebouwen nauwgezet te screenen. Na analyse van de bestaande structuur en bouwmaterialen werd gekozen om bepaalde delen van de bestaande gebouwen te recyclen, te hergebruiken.
Van de bestaande gebouwen is vooral het blok Textiel opmerkelijk door een robuuste betonnen draagstructuur, doorlopende kruipkelder én een akoestisch ontkoppelde draagvloer voor de textiel machines. Het blok Textiel wordt nagenoeg integraal behouden. De centrale circulatie-as of “ spine “ wordt ruimtelijk versterkt door een aantal gerichte nieuwe gevelopeningen en herorganisatie van de aangrenzende ruimtes.
Ook het bouwblok Mechanica wordt ontmanteld tot er enkel een overdekt betonskelet overblijft, dat nu perfect dienst doet als overdekte speelplaats en fietsenstalling. De zeer ruime kruipkelder onder dit blok Mechanica wordt gebruikt als waterbuffer voor brandweer of als stormbuffer bij zeer zware regenval. Overtollig water op de campus wordt ook via het kelderbuffer en via een Wadi langzaam afgevoerd naar de Schelde. Zo wordt rekening gehouden met de weerbaarheid van de site tegen klimaatverandering.
De nieuwbouw wordt geconcipieerd als een industriële hal, in de vorm van een balkvormig volume, haaks ingepland op de bestaande blok Textiel met voldoende afstand tot het klassenblok. Tussenin wordt een patio voorzien die daglicht biedt én een duidelijk leesbaar oriëntatiepunt vormt.
Intern verbindt één centrale circulatie-as alle ruimtes en functies met elkaar. Dit principe wordt ontleend aan het bestaande blok Textiel.
Analoog aan de bestaande Textielhal worden opeenvolgende sheddaken voorzien op het Technicum, met aan de zuidzijde een uitkragende luifel. De opeenvolgende sheddaken combineren een goede daglichttoetreding met voldoende plaats voor extensieve groendaken en (toekomstige) PV-panelen. Het noordelijke deel van het Technicum klimt verder op om plaats te bieden aan een verdiepingsvloer.
Eén zuidgerichte lichtstraat boven de centrale circulatie-as brengt zonlicht tot diep in het Technicum. De verdiepingsvloer met diverse STEM- en theorielokalen is open naar het gelijkvloers om interactie tussen theorie en praktijk te stimuleren.
De afwerking en inrichting is industrieel en modulair met de technische uitrusting duidelijk zichtbaar én aanwezig. Flexibiliteit in gebruik en aanpasbaarheid in de toekomst zijn hierbij het uitgangspunt.
Criterium 2: Maatschappelijk karakter (3 punten)
CRITERIUM 2 : Maatschappelijk karakter
1. Doelstellingen vanuit onderwijskundig perspectief -Geïntegreerde aanpak van technische vakken en praktijkvakken
De kunstmatige pedagogische scheiding tussen theorie en praktijk wordt in de school, met de invoering van de ‘onderwijsvernieuwing’, opgeheven. Er wordt binnen het pedagogische project van de school duidelijk gekozen voor een maximaal geïntegreerde aanpak, ongeacht de eindtermen, cesuurdoelen of leerplandoelen voor de onderdelen van de beroepskwalificatie(s).
Hierdoor is de school in staat om:
– Te werken aan een holistische aanpak
– de theoretische begrippen proefondervindelijk en praktijkgericht te benaderen;
– te zorgen voor een krachtige en aantrekkelijke leeromgeving;
– de praktijkopdrachten/ projecten aantrekkelijk en uitdagend te maken;
– de verschillende beroepsmogelijkheden regelmatig toe te lichten en te concretiseren met werkplekleren.
Ook de kunstmatige fysische scheiding tussen de verschillende studierichtingen wordt in het nieuwe gebouw opgeheven. De studierichtingen Mechanica, Elektriciteit en Textiel worden allemaal georganiseerd in één grote doorlopende ruimte. Geen afgesloten donkere gangen, geen aparte magazijnen, geen beperkte klaslokalen… Er wordt gewerkt zoals in een fabriek van de toekomst. Er is één centraal magazijn, waar de leerlingen terecht kunnen voor al het materiaal dat ze nodig hebben. De leerlingen kunnen vrij rondlopen en inspiratie en tips/tricks halen bij hun medeleerlingen van de andere richtingen. Ze worden getriggerd om zich te interesseren in alle aspecten van het technische lessenpakket.
Het geïntegreerd lesgeven heeft verschillende voordelen voor zowel leerlingen als docenten. Geïntegreerd lesgeven draagt bij aan een breder en dieper leerproces, waarin leerlingen actief worden betrokken en voorbereid op de toekomst:
1. Betere samenhang van kennis: Geïntegreerd lesgeven maakt het mogelijk om verschillende vakken en onderwerpen met elkaar te verbinden, wat zorgt voor een meer samenhangende en holistische benadering van leren. Dit helpt leerlingen om verbanden te zien tussen verschillende kennisgebieden en te begrijpen hoe ze in de praktijk met elkaar in verband staan.
2. Versterkt probleemoplossend vermogen: Door vakken en onderwerpen te combineren kunnen leerlingen werken aan complexere, real-world vraagstukken die verschillende disciplines vereisen. Dit stimuleert hun probleemoplossende vaardigheden en bevordert creatief denken.
3. Actief leren: Geïntegreerd lesgeven bevordert actief leren, waarbij leerlingen niet alleen passief informatie ontvangen, maar deze toepassen in concrete situaties. Dit verhoogt hun betrokkenheid bij de les en maakt leren relevanter.
4. Verhoogde motivatie: Wanneer leerlingen zien hoe de verschillende vakken die ze leren in de echte wereld met elkaar verbonden zijn, kan dit hun motivatie verhogen. Ze kunnen beter begrijpen waarom ze iets leren en hoe het hen zal helpen in de toekomst.
5. Differentiatie: Geïntegreerd lesgeven biedt kansen voor differentiatie, waarbij de docent lesmateriaal en opdrachten kan aanpassen aan de verschillende leerstijlen en niveaus van de leerlingen. Dit helpt om iedereen mee te nemen in het leerproces.
6. Versterkte samenwerking: Het stimuleren van samenwerking tussen leerlingen, en tussen docenten van verschillende vakken, kan een positieve invloed hebben op de leerervaring. Leerlingen leren van elkaar en ontwikkelen teamwork-vaardigheden die belangrijk zijn voor hun toekomst.
7. Vergroot de voorbereiding op de toekomst: In de toekomst zullen veel taken en beroepen vereisen dat mensen verschillende soorten kennis kunnen combineren. Geïntegreerd lesgeven helpt leerlingen zich voor te bereiden op deze meer interdisciplinaire en complexe rollen.
2. Toekomstperspectief voor de leerlingen naar de industrie & samenwerking van school Technicum met externe partners uit de industrie
Het belang van een Technicum wordt ook erkend door de industrie die nood heeft aan gekwalificeerd personeel (waaronder productiemedewerkers). De uitbouw van het technicum kadert binnen een algemene visie voor het Wetenschapspark I4.0 als ecosysteem voor de industrie in West-Vlaanderen. Het is cruciaal dat het technicum naadloos geïntegreerd wordt in het huidige innovatienetwerk en de bestaande en nieuwe synergiën en samenwerkingsverbanden maximaal benut worden.
Het Technicum is een spiegel van de fabriek van de toekomst en wordt opgezet als een industriële leer- en werkomgeving. Het biedt een unieke leeromgeving voor de praktijkvorming van leerlingen uit het secundair onderwijs en de opleiding volwassenen in het domein wetenschap & techniek. Opgezet als een fabriek van de toekomst stimuleert het goesting in techniek en dankzij de moderne uitrusting met de nieuwste technieken en technologieën is het toekomstbestendig, flexibel, wendbaar, duurzaam en digitaal maar vooral ook een plek waar de mens centraal staat. Het Technicum maakt als onderdeel van het machinebouw- en mechatronicacentrum West-Vlaanderen een tastbare link tussen onderzoek en ontwikkeling en de toepassing ervan in de industrie en biedt bedrijven de infrastructuur, uitrusting en expertise om hun productiemedewerkers op te leiden en hun digitale transformatie in te zetten.
De samenwerking met externe partners zoals Agoria, Sirris, Eurodye en POM, biedt leerlingen niet alleen waardevolle ervaring en netwerkmogelijkheden, maar helpt hen ook om beter voorbereid de arbeidsmarkt op te gaan:
1. Praktijkervaring: Leerlingen krijgen de kans om samen te werken in een echte werkomgeving en de theorie die ze geleerd hebben, in de praktijk toe te passen. Dit maakt hen beter voorbereid op de arbeidsmarkt.
2. Netwerkmogelijkheden: Leerlingen kunnen in contact komen met professionals uit de industrie, wat hen de kans geeft om waardevolle connecties op te bouwen voor hun toekomstige carrière.
3. Inzicht in de nieuwste technologieën en trends: Door samen te werken met bedrijven kunnen leerlingen leren over de nieuwste ontwikkelingen in hun vakgebied, wat hen een voorsprong kan geven op de arbeidsmarkt.
4. Motivatie en betrokkenheid: Het werken met externe partners kan de motivatie van leerlingen verhogen, omdat ze zien hoe hun opleiding aansluit bij de echte wereld en hun vaardigheden echt impact kunnen hebben.
5. Carrièremogelijkheden: Leerlingen kunnen mogelijk een stage of zelfs een baan krijgen bij de externe partner. Veel bedrijven nemen leerlingen die zij hebben begeleid tijdens hun opleiding in dienst.
6. Multidisciplinaire samenwerking: Door samen te werken met bedrijven kunnen leerlingen ervaring opdoen in het werken met verschillende teams en disciplines, wat hun samenwerking- en communicatievaardigheden verbetert.
3. Inpassing in grotere omgeving Kortrijk Campus West – Groen als bindmiddel
Het ontwerp van het Technicum PTI kadert in het grotere ontwerp RUP Kortrijk Campus West waarbij de site wordt omgevormd tot een ‘campuserf’ als veilige schoolomgeving. Hierbij wordt aandacht besteed aan:
– Semi-publieke groenzone aan de straatzijde
– Gedeelde recreatiefaciliteiten langs de Leie
– Groene geïntegreerde campusafsluitingen
– Groene en avontuurlijke speelplaats
– Variatie in spelzones (rustig versus intensief)
– Variatie in ondergrond (verhard versus zacht/groen)
– Variatie in reliëf (hoog versus laag)
– Beplanting
– Zone voor buitenlessen
– Zone voor sport
– Trage verbindingen van de Graaf Karel de Goedelaan doortrekken tot aan de Leie. Op die manier kunnen de leerlingen een aangename veilige fietsverbinding krijgen naar Kortrijk Weide.
Door de ligging op het einde van de Graaf Karel de Goedelaan vormt het PTI ook een belangrijke schakel in de verdere ontwikkeling van de Leieboorden waar recreatie met publiek karakter wordt beoogd. Deze zone is toegankelijk voor zowel studenten als buurtbewoners met een voldoende breed jaagpad voor de zachte weggebruiker. Op die manier kan de mogelijkheid ontstaan de ontsluiting tot de school via de Leie te organiseren waardoor kruisingen van verkeersstromen verder beperkt worden.
Het PTI onderschrijft de ambitie voor het groene campusmodel waarbij de Graaf Karel de Goedelaan als groene ontmoetingsplek uitgebouwd wordt. De huidige speelplaats wordt onthard en vergroend zodat leerlingen op verschillende manieren kunnen ontspannen. Het bestaande blok Mechanica wordt deels afgebroken en ontmanteld zodat deze omgevormd kan worden tot fietsenstalling en avontuurlijke overdekte speelplaats.
Tot voor de verbouwing was de rest-buitenruimte vooral verhard en was de speelplaats beperkt doordat de blokken Mechanica, Elektriciteit en Textiel veel van de beschikbare ruimte innamen. Om de werken te kunnen aanvatten werden de fietsenstalling, blok elektriciteit en delen van het blok textiel afgebroken. Na realisatie van het nieuwe Technicum werd ook het blok mechanica gedeeltelijk gesloopt, het resterende deel is gestript en omgevormd tot fietsenstalling en overdekte speelplaats.
Op die manier ontstaat na de werken een grote open zone tussen het huidige klassenblok (vooraan de site) en het nieuwe Technicum (achteraan de site). Deze zone wordt ingericht als Groene en Avontuurlijke Speelplaats (GRAS) met delen verharde speelplaats en delen halfzachte sportzones. Met groene zones en rustplekken waar leerlingen in een natuurlijke en gevarieerde omgeving kunnen ontspannen, bewegen, sporten, spelen en ontdekken. Een aangename, natuurlijke buitenomgeving is stimulerend voor de fysische en sociale ontwikkeling van leerlingen. Daarbij wordt gewerkt aan de nood tot het rustige en actieve bezig-zijn.
Criterium 3: Innovatie (2 punten)
CRITERIUM 3 : Innovatie
Het Technicum, gelegen op de campus van PTI Kortrijk, is een innovatief opleidingscentrum dat studenten en bedrijven ondersteunt in de maakindustrie. Het biedt plaats aan 600 leerlingen uit het technisch en beroepssecundair onderwijs, waarmee het bijdraagt aan de voorbereiding van jongeren op een carrière in de maakindustrie. Het Technicum is uitgerust met state-of-the-art praktijkruimtes en laboratoria, waarmee de school inspeelt op de behoeften van de maakindustrie en de technologische sector.
PTI 4.0 Technicum & HoM is een schoolvoorbeeld van modern (technisch) onderwijs. Het is open, transparant en aantrekkelijk. Ze injecteert nieuwe competenties in het werkveld waarbij het werkveld in de school wordt gebracht alsook de school in het werkveld. Het welbevinden van leerlingen en leerkrachten staat centraal.
Het schoolgebouw heeft een innovatieve structuur en architectuur die gericht is op modern onderwijs en technische ontwikkeling. Het ontwerp van de school is een mengeling van functionele indeling en duurzaamheidsprincipes, met veel aandacht voor technologie en flexibiliteit.
Enkele kenmerken van het gebouw zijn:
1. Het ontwerp van het gebouw maakt gebruik van een eenvoudig grondplan, strakke lijnen, moderne materialen en open ruimtes die interactie en samenwerking bevorderen.
2. Duurzaamheidsprincipes: Het gebruik van energie-efficiëntie, groene energie en duurzame materialen zijn een centraal thema in de constructie, wat het gebouw niet alleen innovatief maakt, maar ook milieuvriendelijk.
3. Flexibele leeromgevingen: Het gebouw is ontworpen met modulaire klaslokalen en multi-functionele ruimtes die geschikt zijn voor verschillende onderwijsvormen en technologische innovaties, zoals 3D-printers, robotica, en virtuele leeromgevingen.
4. Technologische integratie: Er is een slimme infrastructuur, waarbij digitale tools zoals sensoren en automatisering een rol spelen in het verbeteren van het leerklimaat en de schoolinrichting.
5. Specialisatie in techniek: Aangezien het een technische school is, zijn de werkplaatsen en laboratoria speciaal ingericht voor hands-on training in vakgebieden zoals elektronica, mechanica, IT, en duurzame technologieën.
EXTERIEUR
De nieuwbouw Technicum is opgetrokken uit een staalskelet. De gevels zijn tweeledig afgewerkt. Ter hoogte van de gelijkvloerse plint zijn prefab-betonpanelen gemonteerd in een donker grijs gepigmenteerde afwerking. Boven deze solide plint bestaat de gevel uit binnendozen (stalen geprofileerde cassettes gevuld met isolatie, en geperforeerd aan de binnenzijde ifv akoestiek), afgewerkt met een variabel geprofileerde stalen bardage in brons genuanceerde tint. Het buitenschrijnwerk met overwegend bandvormige raamopeningen wordt uitgevoerd in donker brons aluminium. De westgevel wordt sterker opengewerkt met gordijngevelprofielen om een maximale transparantie naar het interieur te bekomen. Het gevelbeeld wordt bepaald door enerzijds de ateliers, anderzijds de poortgehelen die ook functioneren als rwa-installatie. Het dak met typerende shed-vorm bevat op het zuidgerichte vlak een groendak, geïntegreerd in de groenbuffer rondom het perceel. De andere dakvlakken worden afgewerkt in een lichte dakdichting. Op de zuidgerichte dakvlakken zullen in de nabije toekomst zonnepanelen worden geplaatst.
De kopse gevel wordt maximaal beglaasd om de activiteiten in zowel Technicum als het Huis van de Mechatronica zichtbaar te maken vanaf het openbaar domein. Een uitkragende luifel accentueert de toegang tot beiden. Langsheen de zuidgevel loopt het dak door tot aan het magazijn, enerzijds als zonnewering, anderszijds als overdekte beschutte laad-en loszone.
De afvalberging en opslag van gassen situeert zich langsheen de perceelsgrens met Howest. Deze lichte constructie met brandscheidende wanden wordt afgewerkt in zwarte metalen roostering (opslag gasflessen) en donker gebeitste houten beplating met de nodige poort -en deurgehelen.
De vrijgekomen west-gevel van het de behouden textielhal wordt afgewerkt in dezelfde bardage als de nieuwbouw. De plintzone onderscheidt zich van het bovenste deel door een donkere tint. De daken van de behouden zijvleugels worden vernieuwd en afgewerkt in een dakdichting met lichte kleur ifv het vermijden van oververhitting. Aan de bestaande gevels worden geen werken uitgevoerd.
INTERIEUR
Het gebouw voorziet alle faciliteiten om de diverse gebruikers ten allen tijde veilig, comfortabel en efficiënt te kunnen huisvesten. Het opzet is een duurzaam en ecologisch gebouw met een minimale impact op de omgeving. Dit weerspiegelt zich in een efficiënte planindeling met een centrale spine doorheen zowel de nieuwbouw als de te behouden textielhal. Deze spine is het verbindend element en vormt de ruggengraat voor mobiliteit en oriëntatie in het gebouw.
Er wordt een generiek, modulair en schaalbaar project gerealiseerd waarin de typerende sheddakstructuur zorgt voor een aangenaam binnenklimaat. Natuurlijk daglicht wordt gegarandeerd door de noordgerichte sheddaken en beperkt het energieverbruik voor verlichting. De mezzanine met STEM-lokalen en open praktijkruimtes bevordert de interactie tussen de productie-omgeving en theoretische componenten. Op die manier wordt door licht en zicht een aangename en stimulerende lesomgeving gecreëerd. De afwerking is industrieel (brandwerend geschilderd stalen skelet, betonnen plint, geperforeerde metalen cassettes) en draagt bij tot het gewenste robuuste karakter van het interieur. Dit industrieel concept staat in contrast tot de technologische inrichting die de gebruiker uitdaagt. De afwerking is basic (zichtbaar kanaalwerk, elektrische leidingen,…) wat toelaat om de technologische inrichting flexibel in te pluggen op het gebouw en zijn technieken.
Het contact met het campuserf is sterk aanwezig in alle ruimtes van het Technicum. Een gesloten anonieme productiehal wordt vermeden door het gebouw open te werken zowel op het gelijkvloers als op de verdieping. In de bestaande textielhal worden waar nodig bijkomende raamopeningen voorzien. Dit komt zowel de daglichttoetreding als het oriënteren in het gebouw ten goede.
Naar de toekomst toe kan de zone achter de sporthal aangepakt worden waardoor het contact met de Leie wordt vergroot. Op die manier overstijgt het project zijn site en zorgt ze voor meerwaarde op landschappelijke schaal.
In het Technicum is ook het ‘House of Manufacturing’ ondergebracht, een innovatief centrum dat bedrijven ondersteunt bij de integratie van slimme technologieën zoals automatisering, data-analyse, Internet of Things en artificiële intelligentie. Dit centrum fungeert als ontmoetingsplek voor de maakindustrie en stimuleert duurzame technologische innovatie.
Deze initiatieven van Sirris, Agoria, PTI Kortrijk en POM West-Vlaanderen versterken de samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven, en dragen bij aan de technologische vooruitgang in de regio.
Door de bundeling van opleidings- en onderzoeksinfrastructuur, evenals netwerk- en vergaderfaciliteiten, spelen het Technicum samen met HoM een cruciale rol in het versterken van de maakindustrie in West-Vlaanderen. Het biedt een platform voor bedrijven om samen te werken, kennis te delen en innovatieve oplossingen te ontwikkelen.
