Projectomschrijving
De Markt als parking
Als u zich de ‘oude’ Markt van Gavere nog kan herinneren, dan weet u dat de Markt nagenoeg volledig verhard was en in hoofdzaak dienst deed als parking.
De verharding was divers en in zeer slechte staat en er was geen ruimte om te ontmoeten of te verblijven. De voetganger moest het stellen met een schamel voetpadje langsheen de gevels…
Transformatie
Bij de herinrichting van publieke ruimte, en zeker bij een Markt, dient een evenwicht te worden gevonden tussen de vaak zeer uiteenlopende topics.
De Markt dient flexibel te zijn in gebruik en beleving, er dient ruimte te zijn:
• Voor de wekelijkse markt, kermis en andere events
• Voor terrassen
• Voor ontmoeten en verblijven
• Voor groen
• Voor parkeren
• Voor fietsenstallingen
• Voor laad- en loszones
• Voor spel en spelen
• …
• En niet te vergeten de richtlijnen en bereikbaarheid voor hulpdiensten
Bij de nieuwe Markt wordt de ruimte niet ‘opgedeeld’ (zoals vroeger) maar ‘gedeeld’, waarbij het gebruik dus multifunctioneel is.
Participatief traject
De opmaak van zo’n plan gaat niet over één nacht ijs.
Er ging een heus participatief traject aan vooraf met participatieavonden, ontwerpateliers en infomarkten waarbij de bewoners en handelaars van de Markt, de omliggende straten en alle Gaverlingen werden betrokken.
Groenconcept
Ook hier zit er een meer ‘verfijnde’ aanpak achter dan louter het voorzien van wat ‘perkplantjes’.
Het concept bestaat uit een combinatie van vaste planten, aangevuld met siergrassen, bloembollen, meerstammige heesters en enkele solitaire bomen.
Deze zorgen niet alleen voor een zeer divers en attractief beeld, maar tevens ook voor een hoge beeldkwaliteit in elk seizoen.
Daarnaast dragen zij ook bij tot de biodiversiteit gezien er vanaf januari tot diep in de herfst steeds voldoende bloei en nectar ter beschikking is voor vlinders, bijen en andere insecten.
Ook werd aan alle opgelegde eisen voldaan inzake buffering en infiltratie van hemelwater.
Er is 1400m² groenvoorziening met in totaal 310m³ buffering van hemelwater. Al het water wat op de verharding valt stroomt gravitair af naar het dichtsbij gelegen plantvak. Het water kan er dus bufferen en infiltreren èn bijkomend worden de bomen en planten hierdoor regelmatig van vers water voorzien.
Duurzaam en comfortabel materiaalgebruik
De vroegere verharding was zeer divers en uiterst oncomfortabel (met valpartijen tot gevolg).
De niveauverschillen werden uitgevlakt en er werd een zeer comfortabele pleinvloer in Europees graniet voorzien die zeer duurzaam is in gebruik en onderhoud.
Ruimte om er te ontmoeten en verblijven
Een deel van het plein werd autovrij gemaakt. Hierin is een uitgevlakte en multifunctionele ruimte voorzien met een geïntegreerde waterpartij.
Deze waterpartij wordt permanent gevoed met vers en altijd beschikbaar bronwater vanuit de lager gelegen fontein (beschermd monument).
Hierdoor zal de fontein altijd voor verkoeling zorgen, ook als het weken niet zou regenen.
Naast verkoeling is dit onderdeel op de Markt dus ook een ruimte voor spelen en ontmoeten, en bevordering van het sociaal leven.
Duurzaamheid
Qua duurzaamheid zijn onderstaande items minimaal van toepassing:
* weerbaarheid tegen klimaatveranderingen: Er werd voldaan aan alle opgelegde eisen voldaan inzake buffering en infiltratie van hemelwater. Er is 1400m² groenvoorziening met in totaal 310m³ buffering van hemelwaterAl het water wat op de verharding valt stroomt gravitair af naar het dichtsbij gelegen plantvak. Het water kan er dus bufferen en infiltreren èn bijkomend worden de bomen en planten hierdoor regelmatig van vers water voorzien.
* Het groenconcept bestaat uit een combinatie van vaste planten, aangevuld met siergrassen, bloembollen, meerstammige heesters en enkele solitaire bomen. Deze zorgen niet alleen voor een zeer divers en attractief beeld, maar tevens ook voor een hoge beeldkwaliteit in elk seizoen. Daarnaast dragen zij ook bij tot de biodiversiteit gezien er vanaf januari tot diep in de herfst steeds voldoende bloei en nectar ter beschikking is voor vlinders, bijen en andere insecten.
* het natuurlijke en altijd stromende bronwater van de Sint-Amandusbron wordt gebruikt om enerzijds de historische fontein (beschermd monument) te voeden en anderzijds wordt dit water gebruikt als permanente voeding an de waterfontein op het plein. Deze zorgt dus altijd voor verkoeling. Ook wanneer het wekenlang niet zou regenen.
* er werd gekozen voor een duurzame en onderhoudsvriendelijke verharding in Europees graniet.
Maatschappelijk karakter
Qua maatschappelijk karakter zijn onderstaande items minimaal van toepassing:
* De Markt van Gavere heraangelegd: van parking naar een buurtverbindende plek. De grootste vernieuwing is dat er veel meer plaats is voor mensen en voor groen. Het bovenste deel van de Markt, tussen de Nieuwstraat en de Kasteeldreef, werd een mooie en uitnodigende open ruimte. Een plek waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Waar bezoekers en toeristen op hun gemak kunnen ontspannen. Waar verenigingen mensen kunnen samenbrengen. De fontein onderaan de Markt krijgt als erfgoed meer plaats om te stralen.
Tussen de fontein en de Nieuwstraat, en ook langs de Markt is er parkeerplaats voor wie handel en horeca bezoekt.
Tot slot werd de voortuin van het gemeentehuis ook vernieuwd in dezelfde stijl van de Markt, zodat alles één mooi geheel is.
* de vernieuwde markt is integraal toegankelijk. De grote niveaverschillen werden maximaal uitgevlakt. Duurzaam en comfortabel materiaalgebruik. De vroegere verharding was zeer divers en uiterst oncomfortabel (met valpartijen tot gevolg). De niveauverschillen werden uitgevlakt en er werd een zeer comfortabele pleinvloer in Europees graniet voorzien die zeer duurzaam is in gebruik en onderhoud.
* veiligheid op vlak van verkeersveiligheid, sociale veiligheid (keuze ontwerp), vernieuwde verlichting zorgt nast sfeer uiteraard ook voor veiligheid.
* het aanwezige groen aan de zuidzijde van het gemeentehuis wordt via de voortuin tot op de Markt doorgetrokken. Zo ontstaat maximale connectie tussen bestaand en nieuw groen.
* Waarom is er eigenlijk meer open ruimte en groen nodig? Met open ruimte en groen trek je niet alleen mensen aan, maar geef je letterlijk zuurstof aan de hele buurt. Hoe minder steen en beton, hoe koeler het op hete dagen blijft. En hoe beter regenwater bij hevige buien in de grond kan dringen in plaats van ergens voor overlast te zorgen.
* Zorgzame Buurten. In Gavere loopt er sinds 2017 een traject om relaties, interacties en samenwerking tussen mensen te versterken. Sinds een aantal jaar is er een buurtwerker actief in centrum Gavere. Hij merkte op dat ruimte om te ontmoeten en iets te organiseren ontbrak, dat er geen banken of rustplekken waren voor mensen (bijvoorbeeld mensen die geen lange afstanden kunnen afleggen) … Door de Markt en omgeving te herdenken zijn meer kansen voor de buurt.
Innovatie
Qua innovatie zijn onderstaande items minimaal van toepassing:
* co-creatie innovatie: De opmaak van zo’n plan gaat niet over één nacht ijs. Er ging een heus participatief traject aan vooraf met participatieavonden, ontwerpateliers en infomarkten waarbij de bewoners en handelaars van de Markt, de omliggende straten en alle Gaverlingen werden betrokken.
* creativiteit en durf: het is niet evident om in te zetten op het ontharden en vergroenen van een centrumplek. Ons project getuigd dat dit weldegelijk kan en dat er een subtiel en sterk evenwicht kan worden gevonden tussen alle actoren en randvoorwaarden.
* parkeren: er werd een nieuw systeem met hoge parkeerrotatie ingevoerd voor het volledige centrum. Om deze manier zijn er in totaal aantal minder parkeerplaatsen, maar door de hoger rotatie (kortparkeren) zijn dit er finaal meer geworden.
* creativiteit wat de waterhuishouding betreft (zie ook onder criterium 1)
* op energievlak = fonteinconcept + invoeren van LED verlichting in het project.
