Projectomschrijving
Het restauratieproject van de Sint-Salvator Kathedraal in Brugge is een buitengewoon en veelomvattend initiatief dat niet alleen de historische en architectonische waarde van deze prachtige kathedraal behoudt, maar ook een schitterend muzikaal erfgoed nieuw leven inblaast. Deze restauratie verdient dan ook onze hoogste lof en erkenning, en het hoogtepunt van dit project is ongetwijfeld de restauratie van de orgels.
De Sint-Salvator Kathedraal is een getuige van eeuwenlange geschiedenis en culturele rijkdom, en haar orgels hebben een cruciale rol gespeeld in de muzikale erediensten en het culturele leven van Brugge. De restauratie van deze orgels is niet slechts een technische taak, maar een daad van liefde en toewijding aan ons erfgoed en onze cultuur.
Het Van Eynde-orgel uit 1717 en het Klais-orgel uit 1936 vormen beide belangrijke hoofdstukken in de geschiedenis van de kathedraal. Het behouden en herstellen van deze orgels in hun oorspronkelijke glorie is een indrukwekkende prestatie op zich. Het Van Eynde-orgel is teruggebracht naar de staat van 1719, en het Klais-orgel is zorgvuldig gerestaureerd met respect voor de oorspronkelijke elementen. Het resultaat zijn twee prachtige instrumenten die elk hun eigen karakter en klankkleur hebben behouden.
De keuze om het Van Eynde-orgel in het zuidelijke transept te plaatsen, waar het zijn klank richting de kooromgang uitstraalt, getuigt van een doordachte benadering die rekening houdt met zowel de akoestiek als de liturgische behoeften van de kathedraal. Dit orgel heeft nu een prominente positie in de kathedraal en draagt bij aan de muzikale schoonheid van de erediensten.
Het Klais-orgel, dat opnieuw zijn plaats heeft ingenomen op het doksaal aan de westzijde van de kathedraal, is een imposant instrument dat de ruimte met verfijnde klanken vult. De restauratie ervan is een eerbetoon aan de vakmanschap van orgelbouwer Hans Klais en aan de muzikale erfenis van de kathedraal.
Deze restauratie gaat verder dan alleen het herstellen van orgels; het is een viering van kunst, geschiedenis en gemeenschap. Het is een bewijs van wat er mogelijk is wanneer mensen zich verenigen om ons erfgoed te bewaren en te koesteren voor toekomstige generaties.
Daarom dragen wij met trots dit restauratieproject voor de Publica Award binnen de categorie Heritage & architecture. Het is een project dat niet alleen de muren van de kathedraal herstelt, maar ook de ziel van Brugge en zijn rijke culturele erfgoed. Moge dit project als inspiratie dienen voor anderen om de waarde van ons erfgoed te erkennen en te behouden.
Dank u voor uw aandacht en erkenning van dit uitzonderlijke restauratieproject.
Technische kwaliteit
1 Betrokkenheid van erfgoedspecialisten/gemeenschappen: Het project betrok verschillende experts en gemeenschappen, waaronder vaklieden, ambachtslieden, historici en orgeldeskundigen zoals Flor Peeters en Jef Braekmans. Dit benadrukt de samenwerking met erfgoedspecialisten en de betrokkenheid van de gemeenschap bij het behoud van het historische erfgoed.
2 Gebruik van historische materialen en technieken: De firma’s Klais en Schumacher heeft bij de renovatie van het orgel gebruikgemaakt van historische materialen en technieken die respecteren wat oorspronkelijk was.
3 Gebruik van hergebruikte materialen: Ze behielden en herstelden bijvoorbeeld de historische kas van het oorspronkelijke Van Eynde-orgel. De bestaande delen van het Klaisorgel werden geïntegreerd in het nieuwe ontwerp. Dit toont aan dat er aandacht is besteed aan het behoud van historische elementen
4 Gebruik van te ontdekken materialen (nieuwe materialen) of herontdekte materialen: NVT
Architecturale kwaliteit
1 Integratie in de bebouwde en natuurlijke omgeving:
- Het project betreft de renovatie en herplaatsing van een historisch orgel in de Sint-Salvatorskathedraal. De keuze om het orgel te verplaatsen en de historische kas te behouden, getuigt van respect voor de architectuur van de kathedraal en haar oorspronkelijke ontwerp.
- Door het orgel opnieuw te plaatsen op een nieuwe galerij tussen het zuidelijke transept en de zuidelijke kooromgang, heeft het project de architectonische integriteit van de kathedraal behouden en zelfs versterkt.
- Het behoud van historische beeltenissen en ornamenten op de orgelkast, zoals de beelden van Jan vander Plancke en de engeltjes, draagt bij aan het behoud van de historische en architecturale kwaliteit van de kathedraal.
2 Respect voor de geschiedenis van het erfgoed:
- Het project eert de geschiedenis van het erfgoed door het herstellen van het Van Eynde-orgel naar zijn oorspronkelijke toestand, voordat eerdere ingrepen in de jaren 1854, 1902 en 1936 het orgel sterk hadden veranderd.
- Het gebruik van historische materialen, zoals de kas en pijpen, evenals het behoud van de oorspronkelijke klankintensiteit en intonatie, toont het respect voor de historische waarde van het orgel.
3 Beantwoording van het programma van de opdrachtgever:
- Het programma van de opdrachtgever omvatte zowel de restauratie van het Klais-orgel als het herstel van het Van Eynde-orgel naar zijn oorspronkelijke staat. Het project heeft deze doelstellingen met succes bereikt.
- Het ontwerp van de nieuwe kast voor het Klais-orgel, het behoud van historische elementen en het aanpassen van de orgels aan de veranderende omstandigheden getuigen van een zorgvuldige en doordachte benadering om aan de verwachtingen van de opdrachtgever te voldoen.
4 Consistentie met de oorspronkelijke intentie:
- Het project heeft de oorspronkelijke intentie om het erfgoed te behouden en te herstellen nageleefd. Door het Van Eynde-orgel terug te brengen naar zijn oorspronkelijke toestand en het Klais-orgel aan te passen aan moderne eisen zonder de historische waarde te verliezen, is de oorspronkelijke intentie van het behoud en de restauratie van het erfgoed consistent gevolgd.
- De aanpassingen aan het orgel, zoals het behoud van de intonatie van 1935 en de toevoeging van registers in lijn met historische praktijken, tonen aan dat het project zorgvuldig is uitgevoerd om de authenticiteit en de klank van de orgels te behouden.
In het algemeen kan worden geconcludeerd dat het project zich succesvol heeft geïntegreerd in haar oorspronkelijke en natuurlijke omgeving, respect heeft getoond voor de geschiedenis van het erfgoed en het programma van de opdrachtgever heeft beantwoord. Het resultaat is consistent met de oorspronkelijke intentie om het historische orgel erfgoed te behouden en te herstellen.
Het publieke en maatschappelijke karakter van het project
1 Publieke toegankelijkheid van het gebouw: De kathedraal is een open en publiekelijk toegankelijke locatie voor culturele en muzikale evenementen(orgelconcerten)
2 Maatschappelijke meerwaarde van het project: Het project heeft een positieve maatschappelijke impact door het bevorderen van cultureel erfgoedbehoud. Het feit dat de gerenoveerde orgels nu geschikt zijn voor diverse activiteiten, zoals concerten en culturele evenementen, draagt bij aan het praktische gebruik van het gebouw, waardoor het een bron van gemeenschapsbetrokkenheid wordt. Gezamenlijke activiteiten zoals concerten en culturele evenementen kunnen de lokale cultuur verrijken en de gemeenschap samenbrengen.
3 Verspreiding en delen van kennis: Het project kan de kennis gebruiken van erfgoedspecialisten, vaklieden en orgeldeskundigen die slechts sporadisch is terug te vinden. Door het project is er een kennisoverdracht gebeurd over generaties en landsgrenzen heen. Dit heeft zeker bijgedragen aan opleidingsmogelijkheden voor vakmensen en bijdragen aan het behoud van traditionele ambachten.
Over het algemeen lijkt het project een aanzienlijke meerwaarde te hebben voor zowel de burgers als de maatschappij. Het opent de deuren van de kathedraal voor publieke en culturele evenementen, draagt bij aan het behoud van cultureel erfgoed en betrekt de gemeenschap. Dit alles draagt bij aan een verrijking van het culturele en maatschappelijke leven in de omgeving.
