Projectomschrijving
Vandaag is de site van de Vijvers Markey een feeërieke plek voor natuurliefhebbers om ontspannen te wandelen, een vredige ruimte voor lokale bewoners om tot rust te komen, en een aangename stop voor voorbijgangers. Kinderen ontdekken hier een natuurlijke speeltuin, terwijl volwassenen rust vinden of in contact komen met anderen. Ook vissers vinden er een plek, net als mensen die hun hond zorgeloos willen uitlaten in de losloopweide.
In het begin van deze eeuw nam het lokaal bestuur de locatie, met twee verlaten zandwinningsputten, in erfpacht. Tijdens de eerste fase in 2005 werden wandelpaden aangelegd en steigers geïnstalleerd in één van de vijvers. Daarnaast werd een verbinding tot stand gebracht met aangrenzende woningen, waardoor de toegankelijkheid verbeterde.
De aangrenzende schroothandel op de site bleef echter een pijnpunt. Dit niet alleen omwille van visuele aspecten maar ook vanwege historische verontreiniging. De bodem bevatte schadelijke stoffen en de vijvers herbergden aanzienlijke hoeveelheden grof huisvuil en metalen.
Daarom plande het lokaal bestuur in 2021 verdere verbeteringen in, met als doel de locatie te saneren en verder te integreren in de stedelijke en natuurlijke omgeving.
De eigenaar van de schroothandel saneerde zijn terrein en het lokaal bestuur pakte de verontreiniging op de site aan.
De site valt onder het duinendecreet, is geclassificeerd als ecologisch waardevol op de biologische waarderingskaart en maakt deel uit van het VEN Habitatgebied (beschermd duingebied), grenzend aan een gebied dat wordt beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos. Dit impliceert dat vergunningsplichtige ingrepen niet waren toegestaan. Dit zorgde ervoor dat het een zeer natuurlijke en groene ruimte is en blijft.
Volgende zaken werden op en rond de site gerealiseerd:
- De 'Komme': een speel- en ontmoetingsruimte die dient als ontvangstfaciliteit voor het gebied. Het zachte, komvormige reliëf creëert een licht beschutte speel- en ontmoetingszone, omringd door groen en toegankelijk vanuit alle richtingen.
- Een hondenweide: dit vormt een onderdeel van de ontvangstfaciliteit en heeft zowel een praktisch doel als een sociale functie. Het sluit aan op de bestaande wandelroutes en past naadloos in de bewegingsstroom van wandelaars.
- Versterking van het groen met inheemse fruitbomen.
- Plaatsing van straatmeubilair: om sociale cohesie op een natuurlijke manier te bevorderen, plaatste de gemeente bijkomende banken, nieuwe picknicktafels en integreerde men een buurtbarbecue.
De locatie fungeert op vandaag als een groene oase die zich uitstrekt vanaf de zuidelijke kant van de kern van Adinkerke. Het is een ontmoetingsplaats voor mensen van alle leeftijden.
Jaarlijks organiseert het lokaal bestuur er met de medewerking van lokale verenigingen het 'Vuurfeest', een spectaculair evenement voor alle leeftijden met als thema vuur, dat zowel bewoners als toeristen aantrekt.
Daarnaast vond in 2023 de eerste editie plaats van het 'Waves Festival', een lokaal jeugdinitiatief met steun van de gemeente. Het gaat om een muziek- en belevingsfestival voor gezinnen, met diverse activiteiten en optredens.
De site vormt ondertussen ook de thuisbasis van de jaarlijkse lentemarkt, een markt met lokale en streekproducten.
Duurzaamheid
In dit project hanteerde het gemeentebestuur een holistische benadering van duurzaamheid, waarbij zowel ecologische als sociale aspecten werden geïntegreerd. Hierbij werd zorgvuldig gekeken naar een evenwicht tussen het behoud en herstel van de natuur, terwijl de gemeenschap de ruimte toch op een positieve manier benut en actief betrokken is bij diverse evenementen en activiteiten.
1. Natuurbehoud
De transformatie van de Vijvers Markey tot een bestemming voor natuurliefhebbers werd gerealiseerd zonder ingrijpende bouwwerkzaamheden die het natuurlijke karakter verstoorden. Voornamelijk natuurlijke en inheemse materialen werden gebruikt in het herstelproces. Het houten straatmeubilair heeft een FSC of PEFC label.
2. Ecologische waarde
De site wordt erkend als ecologisch waardevol op de biologische waarderingskaart en maakt integraal deel uit van het VEN Habitatgebied, een beschermd duingebied. Het project garandeerde het behoud van biodiversiteit en ecologische duurzaamheid. Eén van de vijvers bleef een natuurlijk toevluchtsoord voor lokale amfibieën, zoals salamanders en waterlibellen.
3. Sanering
Het lokaal bestuur nam gerichte maatregelen om de aanwezige verontreiniging aan te pakken.
4. Sociale duurzaamheid
De ooit donkere, ontoegankelijke en verlaten locatie is nu omgevormd tot een inclusieve ontmoetingsplaats voor mensen van alle leeftijden. De site is voorzien van een speel- en ontmoetingsruimte, een hondenweide, straatmeubilair en picknicktafels, wat de sociale cohesie bevordert en de aantrekkingskracht op de lokale gemeenschap vergroot.
5. Culturele duurzaamheid
De jaarlijkse evenementen zoals het 'Vuurfeest', het 'Waves Festival' en de lentemarkt, dragen niet alleen bij aan de culturele rijkdom van de gemeenschap, maar stimuleren ook sociale betrokkenheid.
6. Klimaatbestendigheid
De site van de Vijvers Markey is ontworpen en ontwikkeld met het oog op klimaatbestendigheid, rekening houdend met de uitdagingen van klimaatverandering en de mogelijke gevolgen ervan voor het gebied. Enkele aspecten van de klimaatbestendigheid van de site zijn:
* Groene infrastructuur
Het behoud en de versterking van groene gebieden en vegetatie op de site dragen bij aan de klimaatbestendigheid. Bomen en andere planten bieden niet alleen schaduw en verkoeling tijdens warme periodes, maar helpen ook bij het verminderen van de stedelijke hitte-eilandeffecten in de aangrenzende woonkern.
* Biodiversiteit en ecosysteemdiensten
De bescherming van de biodiversiteit en de aanwezigheid van diverse planten- en diersoorten dragen bij aan de veerkracht van het ecosysteem.
* Duurzame materialen en constructies
Bij de ontwikkeling van faciliteiten op de site is gebruik gemaakt van duurzame materialen en bouwmethoden. Dit heeft gezorgd voor een lage ecologische voetafdruk van de ontwikkeling.
Maatschappelijk karakter
De Vijvers Markey stralen een sterk maatschappelijk karakter uit. Het is een plaats waar mensen van alle leeftijden samenkomen om te genieten van natuurlijke schoonheid en sociale interactie.
De herontwikkelde site fungeert als een inclusieve ontmoetingsplaats met een speel- en ontmoetingsruimte, een hondenweide en gemeenschappelijke voorzieningen zoals picknicktafels en een buurtbarbecue.
De jaarlijkse evenementen, zoals het 'Vuurfeest' en het 'Waves Festival', stimuleren de culturele betrokkenheid en versterken de banden binnen de lokale gemeenschap, waardoor de Vijvers Markey een essentiële rol spelen in de sociale dynamiek van Adinkerke.
Tijdens het 'Vuurfeest' engageren lokale verenigingen zich actief bij de organisatie. Zo helpen ze bij de opbouw en krijgen ze de mogelijkheid om fondsen te werven door bv. Een drank- en/of eetkraampje uit te baten.
Het 'Waves Festival', een initiatief van lokale jongeren met de steun van het lokaal bestuur, is een muziek- en belevingsfestival gericht op gezinnen, terwijl het groene karakter van de locatie behouden blijft.
Beide events kampen met een enorme mobiliteitsuitdaging, zijnde het gebrek aan parkeergelegenheid. Dit wordt mooi aangepakt door het inzetten van een pendeltreintje dat de bezoekers heen en weer brengt en door fietsverkeer maximaal te promoten.
Ook de lentemarkt is intussen een jaarlijkse traditie geworden, een markt met lokale- en streekproducten waar handelaars en ambachtslui uit de buurt bij betrokken zijn.
Innovatie
De juridische beperkingen eigen aan de site dwongen de ontwerpers om, in overleg met de afdeling Natuur en Bos, oplossingen te bedenken die tegemoetkwamen aan de wensen van de buurt én die bijdroegen aan het behoud van het natuurlijke karakter. Er vonden twee participatiemomenten plaats met de inwoners en de lokale (jeugd)verenigingen. Tijdens de eerste ontmoeting werd in gesprek gegaan om de lokale wensen te kunnen identificeren. Dit liet toe om verschillende scenario’s uit te werken. Het tweede participatiemoment was een infomarkt ter plaatse die ondersteund werd met een digitale tool. Daarbij werden alle mogelijkheden voorgesteld en werd gepolst welke ingrepen op welke plek de voorkeur wegdroegen. Zo kreeg het vissen voorrang op de mogelijkheid om te zwemmen.
De specifieke locatie dwingt de gemeente ook tot slimme oplossingen bij de organisatie van events. Omdat de site er in de eerste plaats is voor de lokale bewoners werd er geen parking voorzien. Om geen mobiliteitsprobleem te veroorzaken bij events zet het lokaal bestuur een gratis pendeltreintje in dat de bezoekers af en aanbrengt. Bovendien worden er ook tijdelijke fietsstallingen gecreëerd om de extra toestroom van fietsers op te vangen.
