Projectomschrijving
Met de Ecozones ondersteunt bpost de steden om hun stad leefbaarder te maken. Dit doen we door onze impact op de samenleving te verkleinen. Wanneer e-commerce met 20% per jaar blijft stijgen, zouden er in 2030 immers 36% meer transportvoertuigen, 30% meer CO2-emissies en 21% meer files zijn.
In Ecozones onderscheiden we 3 grote actiedomeinen:
Het aantal kilometers verminderen door pakjesvolumes te consolideren in afhaalpunten en pakjesautomaten. In een Ecozone streven we naar een afhaalpunt op maximum 400m van de consument. Hierdoor moeten we minder stoppen en kunnen ook inwoners te voet of met de fiets hun pakjes gaan ophalen. De uitbouw kan via samenwerking met private partners of steden. Indien via een stad, dan worden de locaties van de afhaalpunten in nauw overleg met de stadsdiensten (zoals mobiliteit, handel en openbaar domein, maar ook diversiteit of monumentenzorg) bepaald.
Ook door het inzetten van fietsen met aanhangwagen vermijden we voertuigkilometers. Die nemen naast brieven ook pakjes mee en beperken de overlast in de straten tijdens het rijden en stoppen voor leveringen.
Voor de kilometers die we niet kunnen vermijden, schakelen we om van dieselvoertuigen naar elektrische voertuigen. In een Ecozone worden alle pakjes en brieven 100% uitstootvrij geleverd.
Dit alles doen we met duurzame tewerkstelling en eigen vaste medewerkers, omdat niet enkel de planeet belangrijk is voor bpost, maar eveneens het sociale aspect om iedereen correct te behandelen en te betalen.
Onze Ecozones ondersteunen dus de steden in hun initiatieven om de klimaatdoelstellingen van Parijs te vertalen naar duurzame resultaten. Onze eerste Ecozone hebben we opgestart in samenwerking met stad Mechelen. Daar hebben we naast 30 fietsen met aanhangwagen ook 57 laadpalen met 67 elektrische wagens. Voor de Mechelaars hebben we ons bestaande afhaalnetwerk verdicht met 50 automaten. Het VUB-departement Mobilise rekende de winst in duurzaamheid voor 2800 Mechelen door en kwam op 32% minder sociale en ecologische kosten. Deze winsten zijn vooral te danken aan minder congestie, geluidsoverlast, CO2-uitstoot (-97%) en luchtvervuiling (-77%). Bovendien zien we ook dat de inwoners hun levergedrag wijzigen: ze kiezen meer voor leveringen in afhaalpunten (met zo ook minder gemiste thuisleveringen), en meer dan 85% haalt zijn pakken in een afhaalpunt te voet of met de fiets.
Door het succes en de economische rentabiliteit van de Ecozone rollen we het concept nu uit in de 25 grootste Belgische steden tegen 2025. Eind dit jaar zullen we 15 Ecozones hebben: in Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Eupen, Hasselt, Leuven, Luik, Louvain-La-Neuve, Mechelen, Namen, Oostende, Seraing, Sint-Niklaas en Verviers. Dit alles kadert in onze ambitie om tegen 2030 een volledig uitstootvrije ‘last mile’ in België aan te bieden.
Naast het duurzaamheidsaspect streven we ernaar om lokale handelaars te ondersteunen. Met het dense netwerk aan afhaalpunten en automaten kunnen we extra diensten lanceren: voor lokale handelaars zoals met het lokale distributieplatform wij.leveren in samenwerking met stad Leuven, of met een 'city hub' aan de rand van de stad zoals voor de CULT-gemeenschap in Antwerpen. Daarnaast ontwikkelen we nieuwe diensten zoals het versturen van pakjes zonder barcode via automaten.
Duurzaamheid
De Ecozones bieden een antwoord op verschillende duurzaamheidsuitdagingen in de steden. Voor ons is dit een én-én-én-verhaal waarin we voertuigkilometers willen vermijden en we elektrificeren waar het niet anders kan. Onze eigen inspanning van minder voertuigkilometers wordt ook doorgetrokken door de eindklant, die dankzij een bewandelbaar netwerk van afhaalpunten zelf ook zorgt voor minder eigen voertuigbewegingen. Dit alles zorgt voor minder congestie en minder geluidsoverlast, minder CO2-uitstoot en een betere luchtkwaliteit. Zie ook de argumentatie in de volgende twee punten.
Door het succes en de economische rentabiliteit van de Ecozone rollen we het concept nu uit in de 25 grootste Belgische steden tegen 2025. Eind 2024 zullen we 15 Ecozones hebben: in Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Eupen, Hasselt, Leuven, Luik, Louvain-La-Neuve, Mechelen, Namen, Oostende, Seraing, Sint-Niklaas en Verviers. Dit alles kadert in onze ambitie om tegen 2030 een volledig uitstootvrije ‘last mile’ in België aan te bieden.
Dit alles doen we met duurzame tewerkstelling en eigen vaste medewerkers, omdat niet enkel de planeet belangrijk is voor bpost, maar eveneens het sociale aspect om iedereen correct te behandelen en te betalen. Zo garandeert de omslag naar ‘soft mobility’ logistiek ook naar de toekomst tewerkstelling voor onze medewerkers zonder rijbewijs.
Maatschappelijk karakter
Met de Ecozones willen we de leefbaarheid en luchtkwaliteit in steden verbeteren. Door de combinatie van een bewandelbaar netwerk van afhaalpunten, ‘soft mobility’ logistiek en uitstootvrije leveringen kunnen we onze maatschappelijke en ecologische kosten minimaliseren. Dit is onze impact op de maatschappij die niet verrekend zit in de prijs van onze dienstverlening. Het VUB-departement Mobilise van de VUB rekende de winst in duurzaamheid voor de Ecozone in 2800 Mechelen door en kwam op 32% minder sociale en ecologische kosten. Deze winsten zijn vooral te danken aan minder congestie, geluidsoverlast, CO2-uitstoot (-97%) en luchtvervuiling (-77%).
Door een complementair netwerk van bemande afhaalpunten en 24/7 toegankelijke en contactloze pakjesautomaten kunnen we ons aanbod afstemmen op de noden van elke inwoner. De lokaties voor de automaten in het straatbeeld worden afgestemd met diverse stadsdiensten (zoals mobiliteit, handel en openbaar domein, maar ook diversiteit en gelijke kansen, of monumentenzorg en erfgoed). Daarnaast werken we ook met privépartners en lokale handelaars voor pakjesautomaten of als pakjespunt en ondersteunen we het economische weefsel in de stad. Door dit alles zien we ook dat de inwoners hun levergedrag wijzigen: ze kiezen meer voor leveringen in afhaalpunten (met zo ook minder gemiste thuisleveringen), en meer dan 85% haalt zijn pakken in een afhaalpunt te voet of met de fiets. Uit een gebruikersenenquête blijkt een hoge tevredenheid als gevolg.
Innovatie
5 jaar geleden ondertussen zijn de eerste lijnen op papier gezet van hoe de toekomst in de stedelijke logistiek eruit zou zien en hoe de Ecozone hier een antwoord op zou kunnen bieden. Het Ecozoneconcept draait om draagvlak creëren door goed te luisteren: naar steden, onze klanten, ons management en onze postbodes… In dit proces zijn we wel vaker op weerstand gebotst en hebben we steeds manieren gevonden om hieraan een antwoord te bieden. Een gedragsverandering komt er niet zomaar. Binnen de eigen organisatie hebben we alle niveaus en departementen betrokken om onze processen en organisatie aan te passen (omslag van thuis naar afhaalpunten, van dieselvoertuigen naar elektrische, van brieven per fiets naar brieven én pakjes per fiets, enzovoort). Daarnaast werken we ook nauw samen met steden zoals Mechelen, Leuven en Namen, het Brussels gewest (Innoviris), kennisinstellingen zoals VUB of Université de Liège en Europese projecten zoals ULaaDS.
De Ecozone vormt nu met zijn drie pijlers van consolidatie in afhaalpunten, soft mobility en uitstootvrije leveringen een stevige basis om nieuwe duurzame diensten te ontwikkelen en aan te bieden, zowel voor lokale handelaars als de inwoners. Dit kan gaan van een lokaal distributieplatform, tot een city hub aan de rand van de stad of het versturen van pakjes zonder barcode via automaten. Tal van mogelijke diensten zitten in de pijplijn.
