Projectomschrijving
Het gerealiseerde project dat wij met ons bedrijf ArteZ bv jullie willen voorstellen is een erg bijzonder restauratie project. Het gaat hier over het enige Belgische Le Corbusier-gebouw, HUIS GUIETTE, beschermd als monument en sinds 2016 erkend als UNESCO Werelderfgoed.
Wij restaureerden het solarium en het volledige exterieur. De buitenschil werd tot op de ruwbouw verwijderd (muurkappen, plantenbakken, terrasvloer, dakbedekking, gevelpleister en isolatie). Voor de buitenbepleistering werd gewerkt met een nieuw
onbrandbaar mineraal en crèmewit afgewerkt buitenbepleisteringssysteem op isolatie. Het stalen buitenschrijnwerk werd volledig gerestaureerd en voorzien van akoestisch kathedraal glas.
Het was een zeer bijzondere uitdaging om tijdens de restauratie steeds de redenering van Le Corbusier te achterhalen en het gebouw in al haar glorie te laten herrijzen onder toeziend oog van architectenburo T.O.P. office onder leiding van arch. Luc Deleu en Isabelle De Smet en dit steeds in nauw overleg met de Fondation Le Corbusier en Erfgoed Vlaanderen. De volledige restauratie is gebaseerd op het originele idee wat strikt diende geïnterpreteerd te worden.
Bij de ontmanteling van de bestaande gevelbekleding werden veel scheuren in het achterliggend metselwerk blootgelegd. Naast betonrot stelden we ook roest op constructieve elementen vast. Uiteraard moesten deze eerst verholpen worden vooraleer we opnieuw konden opbouwen.
De kleinste details werden uitvoerig besproken en steeds grondig bestudeerd. Niets werd aan het toeval overgelaten. Nog nooit eerder werd ons team zo ver gedreven om perfectie na te streven. We spreken dan over de nieuwe betonnen kroonlijsten, de prefab gezuurde nieuwe gebogen plantbakken en dito terrastegels, met detailplinten en strakke voegen opgevuld met schelpen, de strakke uitvoering van de nieuwe gevels, de restauratie van het buitenschrijnwerk, enzoverder… Zo werd er ook beroep gedaan op kt.COLOR Katrin Trautwein uit Zwitserland voor de kleuren en de verven voor het nieuwe en prachtige solarium. Onze passie en tomeloze inzet werd ook enorm door architecten en pdrachtgever gewaardeerd en gesmaakt.
Het behoud van erfgoed is noodzakelijk en biedt een waardevolle bron aan informatie die niet verloren mag gaan. Vandaag is het eens te meer belangrijk om ons erfgoed ecologisch verantwoord en energie-efficiënt in stand te houden. HUIS GUIETTE maakt duidelijk dat restauratie, naar de geest van haar ontwerper Le Corbusier met toepassing van hedendaagse technieken, het pand naar een hoger level brengt. Een volledig mineraal systeem van isolatie, wapeningslaag, sierpleister en verflaag was de juiste keuze. Deze integratie geeft het pand een mooie toekomst.
Durven doen wat anderen niet voor mogelijk achten. Telkens gaan voor net dat ietsje meer, voor net dat ietsje anders. Daar gaan wij elke dag voor. Het was een voorrecht voor ons om de restauratie van dit pand te mogen realiseren.
Een huzarenstukje waarmee ArteZ bv ode bracht in de zuiverste vorm aan en naar de geest van Le Corbusier. We zijn dan ook bijzonder fier om dit project voor te stellen!!!
Technische kwaliteit
RESTAURATIE HUIS GUIETTE te Wilrijk.
Dit is het enige gebouw van de Frans Zwitserse architect Le Corbusier in België en is beschermd als monument en sinds 2016 ook erkend als UNESCO Werelderfgoed. Bij de restauratie van dit project mochten en konden we ook enkel en alleen maar aan de slag gaan mét vaklui en specialisten die leven en slapen met erfgoed. Renovatie en restauratiefirma ARTEZ bv uit Meer met bestuurder Paul Van Gils is dan ook niet aan haar proefstuk toe, gezien de passievolle geleverde restauraties in het verleden met het Panamarenkohuis te Antwerpen, het Capucijnenklooster te Meersel Dreef, hoekgebouw De Herfst te Antwerpen, het Raadhuis te Meerle en Kloostersite te Meer, dewelke bekroond werd met de Europa Nostra Award, enz…
De restauratie van HUIS GUIETTE gebeurde onder het ervaren en toeziend oog van het architectenburo T.O.P. office uit Berchem onder leiding van architecten Luc Deleu en Isabelle De Smet. Er was ook steeds nauw overleg met de Fondation Le Corbusier uit Parijs en met Erfgoed Vlaanderen. Beide kwamen meerdere malen naar Antwerpen voor overleg, maar evengoed waren er bespreking in Parijs. Zowel de grote maar ook de kleinste details werden steeds uitvoerig vooraf besproken en grondig bestudeerd. Zo werd er onder meer beroep gedaan op kt.COLOR specialiste mevr. Katrin Trautwein uit Zwitserland voor de Le Corbusier kleuren en de verven voor de wanden van het nieuwe en prachtige solarium.
Het stalen buitenschrijnwerk werd volledig ter plaatse gerestaureerd inclusief recuperatie van het beslag. In eerste instantie werd er geopteerd om diverse ramen volledig te vervangen. Echter tijdens de uitvoering en blootlegging van het bestaande stalen schrijnwerk werd er toch nog geopteerd om over te gaan tot een restauratie en geen reproductie. We kwamen dan ook terecht bij de Smeed- en Constructie-bedrijf Van der Vegt uit het Nederlandse Bleskensgraaf. Zij zijn dé specialisten ter zake en hebben nog gediplomeerde leermeesters voor het nodige smeedwerk, glas, schilderwerk en restauratie. De werknemers van firma Van der Vegt werkten met veel passie om het monumentaal stalen buitenschrijnwerk toch in stand te houden. Zij demonteerden de bestaande beglazing volledig, restaureerde het stalen schrijnwerk naar 100 jaar geleden.
Om de allure van het pand te behouden en rekening houdend met hedendaagse hindernissen zowel thermisch als akoestisch werd er gewerkt met verschillende types glas van het Luikse Sprimoglass. Het pand is gelegen aan de drukke Bevrijdingstunnel te Antwerpen en kampt zodoende toch met heel wat geluidsoverlast. Aan de voorgevel werd er dan ook gewerkt met akoestische beglazing, weliswaar dun isolerend met het uitzicht van weleer. Voor de doorzichtbeglazing werd gekozen voor een extra heldere getrokken glasvariëteit. De niet-doorzichtbeglazing is van een type industrieel kathedraalglas dat zo nauw mogelijk aansloot bij het originele figuurglas. Een goede lichtinval vond Le Corbusier erg belangrijk. Vandaar de keuze voor een neutrale coating met een hoge lichttransmissie en een lage reflectiewaarde.
Opmerkelijk voor deze restauratie zijn zeker en vast ook de muurkappen en de plantenbakken, dewelke naar de originele tekeningen werden gemodelleerd. Bij de productie van de betonnen elementen werd ernaar gestreefd de oorspronkelijke maatvoering en kromming in het beton te behouden. Alternatieven zoals kunststofvezels of carbonwapening waren een huwelijk tussen de maatvoering van het verleden en de huidige kennis van carbonatatie/betonrot. Door een lichte verzuring te geven aan de betonnen zichtelementen ontstond er een kunstmatige veroudering, wat resulteerde in beton met de juiste patina en uitstraling. Deze realisatie was zowel een uitdaging van jewelste als een enorme stimulans voor de gespecialiseerde medewerkers van Enjoy Concrete uit Veurne. Alles, plantenbakken, modulaire betonnen terrastegels, dorpels, plinten, … voor het solarium op de dakverdieping werd opgemeten en in atelier prefab klaargemaakt. Op de werf werd dan alles met groot en zwaar vertikaal transport terplekke gehesen en door onze eigen vaklui als een puzzel in mekaar gelegd. Echter was er toch nog veel zeer specifiek werk om elk detail feilloos op mekaar te laten overvloeien. De voegen tussen de betontegels werden opgevuld met een schelpengrind uit de Noordzee.
Idem voor de prefab betonnen dekstenen. Het maken en plaatsen een gemakkelijke opdracht? Niet als alles tot in de perfectie moet nagestreefd worden. Tal van elementen hadden en vorm die slechts één keer voorkwam. Bijkomend diende de nieuwe elementen foutloos en volmaakt aansluiten op de bestaande. Om het strakke beeld dat Le Corbusier voor ogen had waar te maken, werd vanaf het begin van de werken rekening gehouden met de later te plaatsen dakranden. Zelfs de gevelwerken, afgewerkt met een nieuw onbrandbaar, mineraal en crèmewit afgewerkt buitenbepleisteringssysteem op isolatie van Sto uit Asse werden hierop afgestemd. Regelmatig overleg tussen Claes Sierbeton uit Pelt, die instond voor dit maatwerk, en de rest van het bouwteam, zoals onderaannemer Forota uit Morsel was essentieel.
De luifel boven de inkomdeur is eveneens heel bijzonder.
Hiervoor werd een aluminium plaat van slechts 2 mm dik door middel van kloppen op een houten mal gebombeerd. Vooraf diende een staal met de kromming van het plooiwerk ter goedkeuring voorgelegd. Deze gebombeerde plaat werd vervolgens door middel van laswerk met laserlasser, voor het bekomen van gladde lasnaden, bevestigd op een kader. De kader werd geconstrueerd uit geplooide aluminium U-profielen van 4 mm dik en 50 mm hoog, voorzien van twee spuwers in het midden van de twee zijkanten. Hiervoor deden wij beroep op EGreen Technology uit Meer. Waar standaardoplossingen ontoereikend zijn, leveren zij hoogwaardige kwaliteitsproducten om u tegen te zeggen.
Architecturale kwaliteit
Het is een understatement te stellen dat dit erg bijzonder restauratieproject, HUIS GUIETTE, als enige Belgische Le Corbusier-gebouw, beschermd als monument en sinds 2016 erkend als UNESCO Werelderfgoed, over architecturale kwaliteiten beschikt.
Architect Le Corbusier had de bedoeling om gehele woonwijken volgens hetzelfde concept te gaan bouwen. Telkens zeer praktisch, éénvoudig, met beperkt budget, maar toch met een enorme architecturale waarde. Dit is meestal niet combineerbaar.
Tijdens deze restauratie was het een bijzondere uitdaging om steeds de redenering van Le Corbusier te achterhalen en het gebouw in al haar glorie te laten herrijzen. De volledige restauratie is gebaseerd op een strak idee wat strikt diende geïnterpreteerd te worden. Het was van cruciaal belang de focus te bewaren en erover te waken dat de redenering van Le Corbusier werd gevrijwaard en ook effectief werd toegepast.
De kleinste details werden uitvoerig besproken en steeds grondig bestudeerd. Niets werd aan het toeval overgelaten. De opdrachtgever heeft kosten noch baten bespaard. Nog nooit eerder werd ons team zo ver gedreven om perfectie na te streven. Onze passie en tomeloze inzet werd ook enorm door architecten en opdrachtgever gewaardeerd en gemaakt. Geen onbelangrijk element is dat de bewoners zijn blijven wonen in het pand gedurende de ganse restauratie.
Ook de kleuren hebben een enorme impact op de uitstraling van het gebouw. Dit werd dan ook tot in het oneindige bestudeerd en er werd beroep gedaan op kt.COLOR specialiste mevr. Katrin Trautwein uit Zwitserland. Haar kennis en advies op het vlak van kleuren en verven waren bepalend voor het nieuwe en prachtige solarium in roze en groen alsook het crème-wit van de gevel allen naar de authentieke kleuren van Le Corbusier.
Verder beslisten de opdrachtgever, de architecten Luc Deleu en Isabelle De Smet en de Fondation Le Corbusier in nauw overleg, om de nog zichtbare delen van de wachtgevel een andere kleur te geven. Namelijk het grijs van het buurpand. Zo gaan beide panden er stedebouw
kundig op vooruit en oogt HUIS GUIETTE duidelijker een driegevelwoning waar tegenaan gebouwd is.
Het publieke en maatschappelijke karakter van het project
HUIS GUIETTE is UNESCO Werelderfgoed, sinds 2016!
De woning uit 1927 gelegen in de Populierenlaan in Antwerpen is het enige bewaarde gebouw van Le Corbusier in België en reeds in 1978 beschermd als monument. Voor de andere ontwerpen van Le Corbusier dien je naar Frankrijk, Zwitserland, India, Italië, Argentinië, … te gaan.
Het betreft een absoluut architecturaal werk van Le Corbusier en is één van zijn vroege theoretische woningmodellen, deels geïnspireerd op de traditionele middeleeuwse Vlaamse bouwkunst, waarbij er rekening werd gehouden met het beschikbare budget, de wensen van de bouwheer en de bouwreglementen van de stad. Dit houdt in dat het pand beschikt over uitzonderlijke universele waarde. Of zoals UNESCO stelt, dat het erfgoed zo bijzonder moet zijn dat het onvervangbaar is en van waarde voor de hele mensheid.
HUIS GUIETTE voldoet aan volgende criteria:
I. Het vertegenwoordigt een meesterwerk van een creatief menselijk genie.
II. Het stelt een belangrijke interactie van menselijke waarden tentoon, gedurende een tijdspanne of binnen een cultureel gedeelte van de wereld, voor ontwikkelingen in architectuur of technologie, monumentale kunsten, stadsontwerp of landschapsinrichting
III. Het is direct of tastbaar verbonden met gebeurtenissen of levende tradities, met ideeën, of geloof, met artistieke en literaire werken van bijzondere universele betekenis
Opmerkelijk is ook dat het werelderfgoed van Le Corbusier het eerste is dat verspreid is over drie continenten. Ons project HUIS GUIETTE staat samen met zestien andere sites van Le Corbusier op de Werelderfgoedlijst.
https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/7467
https://www.unesco.nl/nl/erfgoed/het-architecturale-werk-van-le-corbusier-een-uitmuntende-bijdrage-aan-de-moderne-beweging
https://nl.wikipedia.org/wiki/Maison_Guiette
Het ontwerp van dit puristisch bouwwerk kwam er op vraag van kunstschilder René Guiette (1893-1976) aan Le Corbusier en werd gebouw als atelier en woning. Guiette zelf noemde zijn woning steeds Les Peupliers. Guiette was onder de indruk geraakt van Le Corbusier tijdens zijn bezoek aan het Pavillon de l’Esprit Noveau op de Exposition Internationales des Arts Décoratifs in Parijs.
De redenering van Le Corbusier en de strakke interpretatie deed in 1933 in Antwerpen heel wat stof opwaaien. Daar werd geoordeeld dat zijn voorstel, voor een nieuwe stad op de linkeroever, te progressief was. Zelfs 25 jaar later, werd zijn Philipspaviljoen op de Expo 58-site na de wereldtentoonstelling afgebroken omwille van dezelfde redenen.
HUIS GUIETTE van Le Corbusier verlegde een steen op het gebied van de architectuur. Deze restauratie is zeer conceptueel en verstrekt het architecturale beeld dat de wereldwijdverspreide gebouwen samen vormen.
Vandaar ook deze restauratie onder toeziend oog van architectenburo T.O.P.office onder leiding van architecten Luc Deleu en Isabelle De Smet en dit steeds in nauw overleg met de Fondation Le Corbusier en Erfgoed Vlaanderen. Zodat de volledige restauratie, gebaseerd op het originele idee, strikt werd geïnterpreteerd. Niets werd aan het toeval overgelaten. De kleinste details werden uitvoerig besproken en steeds grondig bestudeerd.
Het feit dat Le Corbusier wordt aanzien als “de architect van de 20e eeuw” maakt dat het behoud van zijn ontwerpen een maatschappelijke meerwaarde is. De kennis die we tijdens de restauratie van dit pand verwierven, het toepassen van nieuwe technieken, gebruik van originele kleuren in ere herstellen en hergebruik van materialen, zou Le Corbusier blij gemaakt hebben. Zijn invloed rijkt ver en blijft ook vandaag een bron inspiratie.
Het pand is 7/7 en 24/24 te bezichtigen ter plaatse in de Populierenlaan 32 te Antwerpen, althans het exterieur dan toch, ook via het openbare grasweide aan de rechterzijde kan het gebouw ten alle tijden bewonderd worden. Het unieke gebouw HUIS GUIETTE is ook terug te vinden op het internet en is derhalve zeer zichtbaar voor de hele wereld! Het interieur van pand is niet publiekelijk toegankelijk, maar wel zichtbaar op website.
Sinds het pand in 1983 in het bezit kwam van modeontwerpster Ann Demeulemeester, heeft haar man, Patrick Robyn, er zijn missie van gemaakt om HUIS GUIETTE in al haar glorie te laten herrijzen zodat Le Corbusier nooit zou vergeten worden.
Het behoud van erfgoed is noodzakelijk en biedt een waardevolle bron aan informatie die niet verloren mag gaan. Vandaag is het eens te meer belangrijk om ons erfgoed ecologisch verantwoord en energie-efficiënt in stand te houden. HUIS GUIETTE maakt duidelijk dat restauratie, naar de geest van haar ontwerper Le Corbusier met toepassing van hedendaagse technieken, het pand naar een hoger level brengt. Een volledig mineraal systeem van isolatie, wapeningslaag, sierpleister en verflaag was de juiste keuze. Deze integratie geeft het pand een mooie toekomst. Volgende generaties zullen op deze manier blijvend geïnspireerd worden door deze grootmeester.
