Projectomschrijving
Door de focus te leggen op een kwaliteitsvolle en correcte manier van controleren, wordt vermeden dat politiemedewerkers in de val van etnisch profileren trappen of dat gecontroleerde personen de perceptie krijgen van een onrechtvaardige of discriminerende controle. Hiervoor werd in samenwerking met 3 andere politiezones een handelingskader professioneel profileren uitgewerkt met richtlijnen en tips bij de verschillende stappen van een controle. Elke politiezone implementeert dit op haar eigen manier.
Politiezone Antwerpen heeft ervoor gekozen om het handelingskader professioneel profileren te implementeren via een vernieuwend en ambitieus vormingstraject, waarbij wordt ingezet op een combinatie van methodieken. Door het gebruik van een e-learning om het theoretische luik op individueel niveau tot bij de politiemedewerker te brengen, gecombineerd met ervaringsgericht leren via virtual reality technologie en intervisie op groepsniveau bereikt politiezone Antwerpen elke operationele medewerker. Zo brengen we een maatschappelijk relevant en actueel thema op een heldere, praktische en aantrekkelijke manier tot op de werkvloer.
Meerwaarde voor de samenleving
De missie van Politiezone Antwerpen is het beschermen van onze vrijheid in een veilig Antwerpen. We doen dat volgens onze visie: altijd, overal en vooruitstrevend betrokken bij onze stad. Bemiddelend waar het kan, daadkrachtig waar het moet. De dienst diversiteit vertaalde deze missie en visie in een beleidsnota diversiteit waarin het begrip inclusie centraal staat. Daarnaast werd het thema etnisch profileren als één van de prioriteiten uitgezet voor de komende jaren. Aan de hand van een actieplan stellen we alles in het werk om discriminerende controles te voorkomen en leggen we de nadruk op kwalitatieve controles op basis van objectieve redenen. In dit actieplan introduceren we een theoretisch model rond profileren en attitude bij het controleren. We vonden een bestaand handelingskader in Nederland, dat we samen met 3 andere politiezones (Gent, Mechelen-Willenbroek en Brussel-Noord) omvormden naar de Belgische context en een plek gaven binnen onze Belgische noden. Politiezone Antwerpen implementeert het handelingskader professioneel profileren momenteel aan de hand van een gefaseerde training binnen het korps.
De dienst diversiteit zocht naar creatieve oplossingen om in de realiteit van 2020 en 2021 toch trainingsdoelen (ca 2500 medewerkers) te kunnen behalen. Fase 1 behelst de theorie achter het handelingskader die op individueel niveau tot bij de operationele medewerker wordt gebracht aan de hand van een E-learning fase 2 omvat ervaringsgericht leren op teamniveau aan de hand van VR-technologie om te besluiten met fase 3 van het vormingstraject waar de medewerkers de kans krijgen in dialoog te gaan over hun eigen ervaringen via intervisie.
Basiswaarden binnen het project zijn:
- Positieve benadering van het thema met de nadruk op onze diversiteitsvisie
- Nadruk op versterken van medewerkers zonder extra werklast
- Bescherming bieden aan burgers en aan politiemedewerkers rond een kwalitatieve norm van controles
- Mogelijkheden om het project te benchmarken binnen de geïntegreerde politie
Door het project willen we proactief de risico’s op etnisch profileren verminderen, willen we proactief de samenleving laten zien dat het thema profileren op de agenda staat van de stad en de politiezone Antwerpen en willen we het middenveld betrekken en informeren over ons project. Daarnaast willen we andere politiezones of eenheden binnen de geïntegreerde politie empoweren om met het thema of het handelingskader aan de slag te gaan. Binnen het ontwikkelde handelingskader en de methodiek is er ruimte voor de
lokale eigenheid.
Door de operationele communicatie over het project, vinden we aansluiting bij de eerstelijns politiemedewerkers van onze politiezone. We brengen hen informatie op een need-to-know basis en prikkelen hen door een spelelement te introduceren in de campagne. De individuele e-learning de VR-training met nabespreking in groep zijn vernieuwende methodes in het Belgische politielandschap, waarbij we enerzijds de verantwoordelijkheid aan de medewerker laten en anderzijds de nieuwsgierigheid triggeren door met een VR-toepassing te werken. Hierbij worden medewerkers in concrete situaties met mogelijke risico’s op etnisch profileren geplaatst. Met dit vormingstraject willen we hen sensibiliseren rond de eigen verantwoordelijkheid bij het voeren van kwaliteitsvolle identiteitscontroles en de mogelijke valkuilen hierbij. Voor luik 2 van het vormingstraject werken we samen met een Nederlandse firma op basis van materiaal dat ze ontwikkelden voor Politie Nederland.
Impact op de samenleving
De interne targetgroup van het project zijn alle operationele collega’s van de politiezone Antwerpen. Door het introduceren van deze nieuwe norm voor controles willen we een korpsbrede impact bekomen, naar de eerstelijnswerking. Al van bij de start van het project zijn we partnerschappen aangegaan met andere politiezones binnen het netwerk diversiteit. De politiezone van Gent, Brussel-Noord en Mechelen-Willebroek participeerden. De producten uit het project werden dusdanig geschreven zodat ze makkelijk kunnen worden overgenomen door andere politiezones. Ondertussen gebeurde dit al effectief door een aantal zones en zal het handelingskader professioneel profileren worden aangeleerd aan alle nieuwe politiemedewerkers in het land, via de federale politiescholen.
Een impactmeting van het project is (net zoals bij veel diversiteitsinitiatieven) niet gemakkelijk en kan voor het thema etnisch profileren zeer gevoelig liggen. Buiten harde data (zoals het aantal deelnemers van de opleiding, het aantal geregistreerde klachten bij intern toezicht of klantenmanagement, initiatieven rond rekrutering, …) dient er vooral op het terrein de vinger aan de pols te worden gehouden. Onze diversiteitsmedewerkers, zoals het bemiddelingsteam, zijn voor ons belangrijke schakels in de implementatie van het handelingskader. Samen met een 30-tal ambassadeurs die we speciaal voor dit project hebben aangeworven, zorgen deze voortrekkers ervoor dat PZA doordrongen wordt van onze visie.
